CHP Umumi Başkanı Kemal Kılıçdaroğlu’nun hafta başında açıkladığı Hususi Tüketim Vergisi (ÖTV) indirimi vaadinin arkası sıra otomotiv sektörü temsilcileri, ikinci el komütatör taleplerinde tenakus olduğunu söylüyor. BBC Türkçe’nin konuştuğu oto galerilerde, ÖTV indirimi beklentisinin hem satış hem birlikte alış taleplerini etkilediği görülüyor. Tamam, ÖTV indirimi gerçekçi mi, faziletkâr vesile fiyatları üzere bire bir çözüm mü?
Kılıçdaroğlu, 25 Orak Ayı’birlikte motor hacmi 1600 cc ve altındaki otomobillerde ÖTV’yi dörtte tıpkı oranında indirme vaadinde bulunarak, açkı almayı düşünenlere alımlarını ayrımsız süre talik çağrısı yapmıştı.
26 Temmuz sabahı, Cumhur Reisi Recep Tayyip Erdoğan’a, motorlu araçlardaki ÖTV ve matrahlarının alt ve eğin sınırını üç katına büyüklüğünde artırma yahut sıfıra indirebilme yetkisi veren karar, Resmi Gazete’bile yayımlandı.
Otomotivde ÖTV tahrifat yetkisi Cumhurbaşkanı’nda: 3 bitirme artırabilecek, sıfırlayabilecek
Bu gelişmeler, makine almayı düşünenlerde ÖTV indirimi beklentisine amil oldu.
BBC Türki’nin konuştuğu kâh kürsü temsilcileri, açıklamalardan sonra ikinci halk vasıta satışlarında dinginlik hissedildiğini ve alıcıların ‘bekleme eğiliminde’ olduğunu belirtiyor.
Otomotiv işletmecisi Göksel Erkoyuncu, piyasanın ilk refleksini şöyle değerlendiriyor:
“Şu an dizge araba alma planını erteliyor, acep ÖTV indirimi dirimlik mi diye bekliyor. Alıcılar bekleme moduna geçti. Ancak ‘ÖTV indirimi gelince arabamın fiyatı düşer’ diye niteleyerek düşünerek arabasını kıymak isteyenler bile var. Yani alımı dahi satımı de etkiledi.”
Ticari kaygılarla haberde isminin belirsiz kalmasını talip İstanbul’daki tıpkı oto galerici, “Satışlarımız kesildi, ÖTV indirimi beklentisi dolayısıyla bey yapamıyoruz amma bu anlamsız bir bekleyiş, takkadak 2. el araba piyasasına kaybettirecek” diyor.
Ankara’birlikte aradığım tıpkısı apayrı oto galeriden bile analog tıpkı yanıt alıyorum. As elemanı, ÖTV indirimi beklentisinin beş altı günce satışlarına zıt yansıdığını söylüyor:
“Ayrıca satışlarımızı durduran bir tane husus ÖTV beklentisi değil. Son aynı yılda krediler yükseltildi, bankalar itimat vermekte pürüz çıkarmaya başladı.”
Ara Sıra kesim temsilcilerine göre ise alıcıların eğilimini şimdiden kestirebilmek tahakküm.
Uzmanlar, ÖTV düzenlemesi tartışmasının halkı ne oranda ‘beklemeye ittiğini’ görebilmek için Ağustos sonu açıklanacak bölüm verilerini araştırmak gerektiğini söylüyor.
Otomotiv sektörünü entrika fail birçok sivil yapı yetkilisi, ÖTV indirimi beklentisinin Cumhurbaşkanı Erdoğan ve CHP lideri Kılıçdaroğlu ortada “siyasi polemik” niteliğinde olduğunu belirterek, haberde isimlerinin saha almasını istemedi.
ÖTV indirimi sorunu çözecek mi?
Uzmanlar, Türkiye’de otomotiv sektörünün bu büyüklüğünde faziletli vergilerle ayakta kalamayacağını ve acun ile rakiplik edemeyeceğini üstelik savunuyor.
Ancak uzmanlara bakarak ÖTV indirimi ya birlikte matrah güncellemesi kabilinden uygulamaların miftah fiyatlarına şüphesiz etki edeceğini değerlendirebilmek amacıyla, önceki geçmiş komütatör fiyatlarındaki artışın sebeplerini söylemek gerekiyor.
Türkiye’da kurgu fiyatlarındaki yükselişin anne sebebi, 2020 yılından bu yana pandemiyle birlikte daralan sunu kendisine açıklanıyor.
Uzmanlar küresel yonga krizi evet dahi döviz kuruna bağlı konteyner krizi gibi etmenler ortadan kalkmadıkça dil arzının muhtemel seviyeye ulaşmayacağını, bildirme sağlanamadıkça üstelik tek vergi indiriminin etkili olamayacağını değerlendiriyor.
Türkiye’de açkı almanın yalnız yararlanma amacıyla değil aynı zamanda envestisman aracına döndüğünü belirten kısım temsilcileri, araç talebinin üstelik yakın gelecekte azalmayacağını düşünüyor.
Haberde isminin adsız kalmasını isteyen tıpkı sivil kuruluş yetkilisi, Türkiye’de komütatör arzının talebi karşılamadığını söyleyerek, Türkiye’da ÖTV indiriminin bulunan şartlarda “hayalperestlik” olduğunu savunuyor:
“Türkiye ekonomisi hakeza benzeri krizin içerisindeyken aynı da ÖTV indirimi yapılma ihtimali bulunmayan. Belki matrahlar az buçuk yukarıya çekilebilir, bu da bakir temenni yaratır ve yeryüzü atmadıkça fiyatlar yükselmeye devam bedel.”
“Yani, başarısız açkı bulunmadıkça ÖTV indirimi bire bir molekül değiştirmez ve tersine ikinci el araçların fiyatlarındaki artma dahi sürecektir.”
İkinci halk miftah satışı gerçekleştiren Erkoyuncu üstelik “Düşünün ki zaman ÖTV’yi başarısız yaptılar. Piyasada makine yoksa ne anlamı var ki?” diye soruyor:
“Makine ahzetmek artık yatırım aracı oldu. Tıpkısı değerli kabil, döviz kabilinden olduğu amacıyla bu kadar haddinden fazla rica görüyor. Vasıta yokluğu bittiği dakika bunların hepsi normalleşecek.”
Sivil bünye yetkilisi, açacak arzını daralta yonga krizinin dünyada meri aynı sıkıntı olduğunu ve çip üretiminin dünyada %10-12 oranında azaldığını kaydediyor:
“Firmalar, sınırla sayıdaki çipleri henüz kuvvetli ve karlı modellerde, yani daha erdemli fiyatlı araçlarda kullanmayı yeğleme ediyor, bu üstelik otomatikman vasıta arzını düşürüyor.”
‘Yüzde 80’lik ÖTV diliminin altında küsurat emsal sayısı 10’un altında’
Türkiye’üstelik kemiksiz fiyatı 120 bin TL’ye büyüklüğünde olan bir araca %45, 120-150 bin TL olana %50, 150-175 bin TL olana %60, 175-200 bin TL olana ise %70 ÖTV uygulanıyor.
Matrahı (vergisiz ayan fiyatı) 200 bin TL üstündeki araçların ÖTV’si ise yüzde 80.
Mütezayit vesile fiyatları sebebiyle Türkiye’deki araçların şişman çoğunluğu %80’lik ÖTV dilimine giriyor.
Yüzde 80’lik ÖTV diliminin altındaki dublör sayısı 10’un altına düştüğü, apayrı tıpkısı deyişle, 400 bin TL’nin altında mecbur sayıda açar bulunduğu ifade ediliyor.
Erkoyuncu, araçların fiyatına göre henüz faziletkâr ÖTV vergisi uygulamasının haddizatında hayır olduğunu ancak küsurat fiyatlar cihetiyle bu uygulamanın işlevsiz kaldığını söylüyor:
“Çıktı münhal fiyatı 120 bin TL olan tıpkı araç kalmadı. Şu zaman 513 bin liralık tıpkısı araç almanız için %80 ÖTV ödemeniz gerekiyor. Yani küşade değer 284 bin TL iken, siz %80 ÖTV ile 513 bin TL ödüyorsunuz.”
‘Talepte tenakus namevcut, hala Türkiye genelinde sıfır yığılım gidiyoruz’
Ankara’üstelik çıktı yurt ve itidalli gelirli tüketiciye seslenme fail bire bir firmada liyakatsiz araç satan aynı müdürle konuşuyoruz.
Ticari kaygılarla şirketin ve isminin haberde bilinmedik kalmasını isteye izinli, ÖTV indirimi beklentisi peşi sıra daha kendi satışlarında tıpkı gerileme yaşanmadığını, bibi Türkiye genelinde akim istif gittiklerini söylüyor:
“Ancak şu zaman piyasada seçme sükûnet namevcut. Tığ Türkiye’de yaşanan çip krizi vb. sıkıntılı dışı malzeme kaynaklı sorunlardan yer az etkilenen firmayız ve bizdeki talepte elan bir gravite namevcut.”
Yetkiliye göre Türkiye’üstelik el makine satın almanın seçkin sabık aktarılma daha da yumruk olacağı fikriyle miftah satın almaya yöneliyor ve bu birlikte ekonomik krize rağmen piyasada efdal benzeri kâm oluşturuyor:
“El araba fiyatlarının düştüğünü hiç görmedi. Fiyatlar genişlik dolgunca ihtimalle sabit kalır ancak düşmesini haddinden fazla sıradan aynı belki olarak görüyoruz.”
Düpedüz azrail namına bilgi almak için aradığım değişik galerilerde, mutedil dershane muvaffakiyetsiz araçların genellikle stoklarda bulunmadığını, üste bazılarının ne ahit stoka geleceğine dair rastgele ruz verilemediğini görüyorum.
Yetkili, ÖTV ya üstelik matrah güncellemesi beklemediğini söylüyor:
“ÖTV indiriminin olması amacıyla piyasada gevşek olması gerekiyor. Ki ÖTV indirimi piyasayı hareketlendirsin. Geçmişten günümüze yapılan yekpare ÖTV indirimleri hep bu şekilde olmuştu.”
Ayrıca, araba fiyatlarındaki artışın sadece dövizdeki artıştan kaynaklanmadığını, arabanın fiyatı arttıkça aşamalı adına elan faziletli bir vergi dilimine girdiğini ve bunun bile fiyatları katladığını değerlendiriyor.
Soy: BBC Türkçe
