Bütçe ve Finansal Taharri Genel Müdürlüğü, Sağlık Bakanlığının sorusu üzerine, 4/C’li personele verilmeye başlanacak olan ilişik ödemelerden hangi kesintiler yapılması gerektiğini açıkladı. Yazıda ayrıca, duruşma kararına binaen melfuf ifa yapılmaması gerektiği rapor edildi.
BÜMKO’nun Afiyet Bakanlığına yazdığı ve aşağıda vadi sunulan resmi yazısına bakarak,
1- Önem üzerine munzam ifa yapılmaması gerektiği,
2- Dolgun sözleşmeye bakarak verilecek katma ödemeden sağlık ve damga vergisi kesintisi yapılması gerektiği, antrparantez katma ödemenin prime asıl kazanca karışma edilmesi
istenilmiştir.
İŞTE O RESMİ YAZI
T.C.
MALİYE BAKANLIĞI
Bütçe ve Finansal Arama Umumi Müdürlüğü
Sayı : 80755325-105.05.07-852——– 01/02/2016
Konu : 4/C’li Personelin Melfuf Ödemesi
SAĞLIK BAKANLIĞI
İlgi : a) 08/01/2016 tarihli ve37106781/869/252-17276660 sınırlanmış yazınız.
b) Türkiye El Sağlığı Kurumunun 23/12/2015 tarihli ve 64395869/622.02-E.4096/16464669 az yazısı.
c) Türkiye Kamu Hastaneleri Kurumunun 03/09/2015 günlü ve 49022165-045.03/661- 13232518 basit yazısı.
İlgi yazılarda, 657 sayılı Celal Memurları Kanununun 4 üncü maddesinin (C) fıkrası kapsamında çalıştırılanlardan lehine karar kararı bulunanlara 209 basit Kanun kapsamında ek ifa yapılmaya bitmeme edildiği belirtilerek, 1/1/2016 tarihinden itibaren uygulanmakta olan 2016 ve 2017 Yıllarım Havi 3. Periyot Şişman Sözleşmede geçici personel için öngörülen melfuf ödemenin lehine karar kararı mevcut personel açısından lacerem uygulanması gerektiği, geçici personele yapılacak ilişik ödemenin hangi kaynaktan ve ifa kaleminden ödeneceği ile bu ödemelerden gelir vergisi ve kaşe vergisi kesintisinin yapılıp yapılamayacağı hususlarında Bakanlığımız görüşü arzu edilmektedir.
Bilindiği için 657 basit Celal Memurları Kanununun “İstihdam şekilleri” başlıklı 4 üncü maddesinde,
“Kamu hizmetleri; memurin, sözleşmeli personel, geçici personel ve işçiler yoluyla gördürülür.
C) Eğreti personel
Bir yıldan bir iki mütemadi veya mevsimlik bakım olduğuna Mehabet Personel Başkanlığı ve Maliye Bakanlığının görüşlerine dayanılarak Bakanlar Kurulunca değişmeyen sunulan görevlerde ve tamlanan ücret ve sayı sınırları süresince antant ile çalıştırılan ve iştirakçi sayılmayan kimselerdir.
Özelleştirme uygulamaları cihetiyle hareket akitleri kamu yahut özel sektör işverenince feshedilen ve 24/11/1994 tarihli ve 4046 dar Kanun kapsamında değişik amme alım ve kuruluşlarına aktarım hakkı namevcut personel dahi bu fıkra kapsamında yetersizlik yahut terslik aylığı almaya adalet kazanıncaya büyüklüğünde istihdam edilebilir. Bu kapsamda istihdam edileceklerin sayısı, tahsil durumlarına bakarak çalışma şartları ve bunlara ödenecek ücretler ile sair hususlar Devlet Personel Başkanlığı ve Maliye Bakanlığının görüşleri konusunda Bakanlar Kurulunca belirlenir. “
hükmü saha almış ve anılan maddede kamu gurur ve kuruluşlarında istihdam edilecek personel ve bu personelin tanımı meydanda aranje bulunmaktadır.
Eğreti personelin istihdamına ait asıllar ve esaslar 657 sayılı Kanunda meydan düz özel hükümlerin yanı sıra 2015 yılı ve bundan sonraki yıllar üzere 29/12/2014 tarihli ve 2014/7140 mahdut Bakanlar Kurulu Kararıyla yürürlüğe konulan “Özelleştirme Uygulamaları Sonucunda İş Sözleşmeleri Sona Eren İşçilerin Kamu Alım ve Kuruluşlarında Arızi Personel Statüsünde İstihdam Edilmelerine İlişkin Esaslar”de belirlenmiştir.
Ayrıca, 657 mahdut Kanunun 4 üncü maddesinin (C) fıkrası uyarınca istihdam edilmekte olan arızi personel 4688 sayılı Kanun kapsamında olup, bahis konusu Kanun kapsamında akdedilen Şişman Itilaf hükümlerine birlikte tabi bulunmaktadır. Filvaki, 23/8/2015 günlü ve 29454 mahdut Resmi Gazetede yayımlanan Kamu Görevlilerinin Geneline ve Hizmet Kollarına Yönelik Finansal ve Toplumsal Haklara İlişkin 2016 ve 2017 Yıllarını Kapsayan 3. Bölüm Toplu Sözleşmenin 1 inci maddesinde, bu Toplu Sözleşmenin; kamu görevlilerinin geneline ait mali ve içtimai haklarla ilişkin bölümünün 4688 mahdut Amme Görevlileri ve Şişko Kesim Kanunu kapsamına giren kamu hava ve kuruluşlarının, her bir hizmet kolu kapsamına giren finansal ve içtimai haklarla ilişik bölümünün ise ait hizmet kolu kapsamına giren amme gelgel ve kuruluşlarının kadro ve pozisyonlarında istihdam edilen amme görevlileri hakkında uygulanacağı buyruk altına alınmıştır.
Kamu Görevlilerinin Geneline ve Hizmet Kollarına Yönelik Finansal ve Toplumsal Haklara İlişkin 2016 ve 2017 Yıllarını Havi 3. Devir Toplu Sözleşmenin 24 üncü maddesinde; “Ayın yahut haftanın ara sıra günleri evet de günün belirli saatleri kadar bölümsel zamanlı çalışanlar ile parça başı ecir yöneltmek suretiyle istihdam edilenler aut oluşmak üzere 657 dar Kanunun 4 üncü maddesinin (C) fıkrası hükmüne istinaden yürürlüğe konulan Kabine kararları kapsamında Erdemli Seçim Müesses ve Türkiye İstatistik Kurumunda istihdam edilen geçici personel ile 29/12/2014 günlü ve 2014/7140 mahdut Bakanlar Kurulu Kararı mucibince amme alım ve kuruluşlarında istihdam edilen eğreti personele, 1.800 nişanlık rakamının görevli aylık katsayısıyla çarpımı sonucu bulunacak tutarda mülhak ödeme verilir. Bunlara kurumlarınca döner dahil başka aynı kaynaktan melfuf ifa ve tıpkısı adla gelişigüzel ifa yapılamaz.” hükmü meydan almaktadır.
Özge taraftan, büyüklük hastanesinde geçici personel statüsünde istihdam edilen personelin şifahane döner sermaye gelirlerinden kendisine melfuf ifa yapılması talebiyle yapmış olduğu başvurunun reddi üzerine açmış bulunduğu davada, itiraz konusu kuralın Anayasaya muhalif olduğu kanısına varan Mahkemece iptali için Kanunuesasi Mahkemesine başvurulmuş, bahis konusu referans sonucunda Temel Mahkemesinin 23/12/2015 günlü ve E:2014/199, K:2015/115 çevrilmiş Kararında;
– Anayasanın 10 uncu maddesi gereği “Yasa uğrunda teadül ilkesi”nin tüzel durumları ayrımsız olanlar amacıyla bahis konusu olacağı, teadül ilkesinin amacının aynı durumda kâin kişilerin seçim karşısında tıpkısı el işi mecbur tutulmalarını bulmak, ayrım yapılmasını ve imtiyaz tanınmasını önlemek olduğu,
– Ayrımsız hukuksal durumların bir, ayrı hukuksal durumların değişik kurallara bağlı tutulmasının Esas’üstelik öngörülen denklik ilkesi zedelenmeyeceği ve farklı türel konumlarda kâin şahıslar için ayrımlı düzenlemeler yapılmasının eşitlik ilkesine uymazlık oluşturmayacağı,
– Geçici personel statüsünün, Anayasanın 128 inci maddesinde tamlanan vazifeli ve diğer kamu görevlileri kavramı dışında mütezayit, kesim ile çalıştırılan, işçi bile olmayan, kendine has istisnai tıpkı istihdam türü olduğu,
– Arızi personel yoluyla yapılması öngörülen işlerin, memurlar ve sözleşmeli personelce yerine getirilen hizmetlerden değişik olması zımnında eğreti personelin statüsünün de kanun koyucu vasıtasıyla vazifeli ve kontratlı personelden değişik düzenlendiği,
– Geçici personel yoluyla planlı hizmetler ile memurlar ve sözleşmeli personel eliyle hesaplı hizmetlerin farklılığı gözetildiğinde, bu kişilerin yaptıkları işin “kıymet hisse senedi” kendisine kabulünün gibi olmadığından, ücretleri yönünden üstelik itiraz konusu kuralda eşitlik ilkesinin ihlalinden küçümseme edilemeyeceği,
– Geçici personele, fiilen çalışmalarının ve emeklerinin karşılığı namına aylık sevap ödenmekte olduğu, bu kişilere döner gelirinden ek ödeme yapılması zorunluluğu bulunmadığı,
– Dava konusu işlemin ayrımlı statüler amacıyla ayrımlı ücret rejimleri öngörülmesi ile emeğin karşılıksız bırakılmamasını amaçlayan Anayasanın 55 inci maddesiyle Devlete sunulan çalışanların yaptıkları işe akıllıca adaletli bir ecir elde etmeleri üzere mukteza tedbirleri ahiz yükümlülüğüne çapraz bulunmadığı,
belirtilerek yasa koyucu eliyle döner kebap gelirlerinden yararlanabilecek personel yerine memur ve sözleşmeli personel statülerinin öngörülmesinde, ayrımsız bambaşka deyişle geçici personel statüsüne bu düzenlemede kayran verilmemesinde akreditasyon ilkesine ihtilaf bulunmadığı ifade edilerek sav reddedilmiştir.
Yukarıda düz alan ahkâm, yapılan açıklamalar ve Temel Mahkemesinin ait Kararı çerçevesinde anılan personele 2016 yılından itibaren Kamu Görevlilerinin Geneline ve Bakım Kollarına Müteveccih Mali ve Sosyal Haklara İlişkin 2016 ve 2017 Yıllarını Kapsayan 3. Gün Şişko Sözleşmenin 24 üncü maddesinde öngörülen mülhak ifa dışında, döner kebap dahil eksantrik ayrımsız kaynaktan katma ödeme ve tıpkı adla değme ödeme yapılmasına imkan bulunmadığı değerlendirilmektedir.
Gayrı taraftan anılan toplu geçim maddesi gereğince geçici personele yapılacak ekleme ödemeye ilgili olarak;
1- 193 mahdut Gelir Vergisi Kanunu ve 488 sayılı Kaşe Vergisi Kanununun ilişkin maddeleri ve bitik tablolarında dirimlik vergisi ve kaşe vergisinden ayrıklık tutulacak ödemeler tadadi yerine sayılmış olup, bahis konusu istisnalar beyninde mezkûr ifa meydan almadığı kadar ayrıksı ayrımsız kanunda da söz konusu ödemenin dirimsel vergisine ve damga vergisine tabi olmayacağı yönünde tıpkısı hükmün üstelik bulunmaması zımnında, Toplu Itilaf göre yapılan ilişik ödemeden gelir vergisi ve ıstampa vergisi kesilmesi,
2- 5510 basit Kanunun 80 inci maddesinin bir numara fıkrasının (b) bendinde,
“Ayni yardımlar ve ahiret yolculuğu, mevlit ve izdivaç yardımları, fariza yollukları, gezmen görev tazminatı, bayrılık tazminatı, aksiyon sonu tazminatı veya kıdem tazminatı mahiyetindeki toplu ifa, irfan ücreti, ihbar ve kasa tazminatları ile Kurumca tutarları yıllar bakımından belirlenecek yemek, çocuk ve ev zamları, işverenler tarafından sigortalılar için özel afiyet sigortalarına ve ferdî tekaütlük sistemine ödenen ve maaş toplamı minimal ücretin % 30’unu geçmeyen hususi keyif sigortası primi ve ferdî emeklilik katkı paylan tutarları, prime anne kazanca tabi tutulmaz.”, mezkûr fıkranın (c) bendinde; “b) bendinde tamlanan istisnalar dışında değme ne adla yapılırsa yapılsın umum ödemeler ile ayni arkalama namına geçilmek amacıyla yapılan nakdi ödemeler prime ana kazanca bağımlı tutulur. Ayrıksı kanunlardaki prime bağımlı tutulmaması gerektiğine dayalı muafiyet ve istisnalar bu Kanunun uygulanmasında dikkate alınmaz. ” hükümleri meydan almaktadır. Zımnında eğreti personele yapılacak melfuf ödeme, anılan maddede belirtilen istisnalar kısmına girmediğinden bahis konusu personele yapılacak ekleme ödemenin prime anne kazanca karışma edilmesi,
3- Geçici personele yapılacak mülhak ödemenin, personel ücretinin ödendiği bütçeden yapılması, personele yapılacak katma ödemenin Kurumların ilgilendiren sene bütçesinde kayran kayran “01.4.4.04 657 sınırlanmış Kanunun 4/C Kapsamında Çalışanları Ek Ödemeleri” hesaplı kodunu içeren tertipten yapılması gerektiği değerlendirilmektedir.
Bilgilerini genişlik ederim.
İsmail İlhan HATİPOĞLU
Nazır a.
Genel Müdür
