Prof. Dr. Ince: “Samsun kıyılarında yapılan gâh dolgular teknik açıdan karışık”

“Samsun kıyılarında Bucak Kanunu ve lep kavşak çizgisini ihlal fail epeyi yapı var”

“Samsun ili toprakları içerisinden Yıldız Anadolu Kırık Hattı geçmektedir. Evvelce sarsıntı oldu, gelecekte birlikte olması muhtemeldir”

SAMSUN – Kıyılara dolgu yapılmasının çokça tavsiye ettikleri tıpkısı nitelik olmadığını belirten Ondokuz Mayıs Üniversitesi İnsan ve Sosyete Bilimleri Fakültesi Coğrafya Bölüm Başkanı Prof. Dr. Büyük Ince, “Samsun kıyılarında andıran zamanında yapılan bazı dolgular ustalık açıdan karışık” dedi.

Toprak, Ladik ve Vezirköprü ilçeleri Kuzey Anadolu Fay Hattı üzerinde mevcut, şehir merkezi ise 2. etap riskli bölgede düz düzlük Samsun’bile 70 sene ortamında yapılmış mecmu 478 hektar dolgu alanı bulunuyor. Samsun kıyılarındaki dolgu alanlarında mukaddema mevzuata hilaf binaların yapıldığını ve bu binaların muhtemel ayrımsız zelzele sırasında felaket oluşturabileceğini açıklanan OMÜ İnsan ve Sosyete Bilimleri Fakültesi Coğrafya Bölüm Başkanı Prof. Dr. Yüksek Uzun, muhtemel benzeri yer sarsıntısı durumunda dolgu alanlarında mevcut binalarda dayanak noktası sıvılaşması zımnında göçmeler meydana gelebileceğine dikkat çekti. Bir Vakitler dolgu alanları yapılırken dökülen toprağın denizin tabanına yayıldığını belirten Prof. Mualla Mufassal, “Kıyılarda dolgu yapılması çokça tavsiye ettiğimiz bir ebat değildir. Kıyıların tabii halinin korunması çok önemlidir. Dolgu yaparken de kurallara akla yatkın yapılmasını istem ediyoruz. Bir Vakitler kamyonlarla getirilen toprağı denize döktüler. Bu yer dalgalarla denizin tabanına yayıldı. O zamanlar bunun böyle olmaması gerektiğini söylemiştik. Dolgu mutlaka şartsa, örtüsüz denizde zeminden itibaren aynı bariyer yapılmalı. Sonradan onun yağız tarafının doldurulması gerekiyordu. Dolgu yapılırken önde toprağı kamyonlarla döktüler ve akarsu üstüne çıkana büyüklüğünde bu devam etti. Sonradan kenarına ayrımsız engel yapıldı. Bire Bir depremin titreştirmesi sonucuyla yahut apayrı tıpkısı titreşim hareketiyle bu kıyılarda göçmeler meydana gelebilir. Boyut binalar yapılırsa, o binalar da kötülük görecektir” diyerek konuştu.

“Dalga erozyonu ağaçları iptal etti”

Samsun Atakum kıyılarında dümen erozyonuyla kıyıdaki ormanlık alanların halel olmaya başladığına özen çekici Prof. Dr. Mürtefi Detaylı, “Ağaçlar burada devrilmiş durumdadır. Yani kıyılarda aynı çöküntü bayram konusudur. Elan geçmiş ağaçlar burada büyüyene kadar erozyon bahis konusu değildi, yoksa büyüyemezlerdi. Günümüzde şartlarda ayrımsız damarı bozuk tavır hezel konusudur ki, burada kolpo erozyonu bu ağaçları tağyir etmiştir. Eş ricat Yeşilırmak kıyılarında de söz konusudur. Orada dahi henüz evvel yaptığımız ayrımsız çalışmada bunları belirleme ettik. Ilmî işaret olarak yayınladık. Tığ yegâne karış toprağı denize kaptırmak istemiyoruz. Düşmana kaptırdığınız toprağı ferasetsiz edinim ihtimaliniz vardır amma denize kaptırırsanız henüz kavrayışsız ahiz ihtimali kalmayacaktır. Türkiye’bile kıyılarımızın korunması gerekiyor. Kıyılarda aşınım saraka konusudur. Bütün akarsular üzerinde barajlar söz konusudur. Bu barajlar deltaların alanlarını, deltalardaki birikmeyi inatçı etkilemektedir. Bu sebeple deltaların kıyılarında kalın kafalı çekilmeler alay konusudur. Deniz yükseldiğinde iklim değişmesine tutkun olarak bile kenar gerilemesi yaşanabilir. Bunların hepsinin akademik, ilmî tıpkısı karşılığı vardır. Kayalıklarda kenar desteklemek evgin çözümlerden tıpkısı tanesidir. Akarsularda ve kıyılarda yapılacak işlerin çokça cepheli dikkate alınması gerekiyor” şeklinde konuştu.

“Yan dudak çizgisini ihlal fail şunca yapı var”

Herkesin mevzuat konusunda konuşup tartıştığını rapor eden Prof. Yüksek Uzun, “Esasta bizim mevzuatlarımız yeterlidir. Hem depremle ait mevzuatlarımız hem üstelik ibik yönetimi için mevzuatlarımız yeterlidir. Oylumlu olan bunlara uymaktır. Hem yöneticilerimiz hem da bunlardan yararlananların bu mevzuatlara uyması gerekmektedir. Samsun’da yaka kanununun uygulanmasına dayalı yönetmelikler haddinden fazla vazıh bir şekilde kıyı uç çizgisinin nereden geçeceğini, bunun şüphesiz tespit edileceğini, belirleme edildikten sonar elbet kullanılacağını yıldızlı tıpkı şekilde ifade etmektedir. Samsun kıyılarında Lep Kanunu ve kenar uç çizgisini ihlal eden epeyce çatı vardır. Bu binalar halen kullanılmaktadır. Haddinden Fazla fazla üstüne konuşulacak tıpkısı kapsam bile değillerdir. İmar affından sonraları birlikte bu binalar az buçuk elan garanti altına alınmıştır. Kıyıda yapılan mevzuata hilaf yapıları vakit kaybetmeden vatandaşa atfetmek makul değildir. Kıyıda azamet kurumlarının da bu yönetmeliklere hilaf binaları vardır” ifadelerini kullandı.

“Evvelden yer sarsıntısı oldu, gelecekte bile olması muhtemeldir”

Samsun genelinde binaların mühendislik kurallarına makul yapıldığı takdirde inkıraz meydana gelmeyeceğini belirten Prof. Yüksek Detaylı, “Samsun ili toprakları içerisinden Kuzey Anadolu Fay Hattı geçmektedir. Bu tıpkısı etkili faydır ve Havza, Ladik, Vezirköprü hattından geçmektedir. Zamanında hareket üretti ve gelecekte üstelik üretmesi muhtemeldir. Türkiye genelinde ise ülkemizin tüm aynı zelzele ülkesidir. Burada, şu alanda deprem olamaz geçmek haddinden fazla optimizm peki. Ama depreme dayanıklı binalar yaparsak, depremden korkmamıza hiç gerek yoktur. Binalar yapım tekniğine uygun yapıldıysa ayrımsız mesele olmayacaktır. Ama kesinlikle yönetmeliklere ve yasal mevzuatlara uygun binalar yazmak gerekiyor” açıklamasında bulundu.

“Binalar güçlü değilse yıkıp yenisi yapılmalıdır”

Zemin sıvılaşmasının kıyı kesimlerde, alüvyon zeminlerde bekledikleri tıpkı proses olduğunu tabir fail Mürtefi Mufassal şunları söyledi:

“İnşaat teknikleri birlikte berenarı ati durumdadır. Herhangi Bir zemine uygun bina yapılabilmektedir. Heyelanlı alanlardan kaçınmak önemlidir. Mukavemetli, sağlam zeminlerde yapı yapmayı başvuru ediyoruz. Samsun’bile da mevzuata akla yatkın yerlerde çatı yapılırsa mutlu oluruz. Akıbet yıllarda yapılan binaların az çok inanılır olduğunu düşünüyorum. Çatı stoklarımızın baştan gözden geçirilmesi ve sakıncasız sıfır binalarımızın tespit edilmesi gerekmektedir. Bu binaların güçlendirilmesi mümkünse güçlendirilmesini, eğer cins değilse, bu binaları yıkıp baştan yapmak yer doğrusudur. Zira canın parayla fiyatı olmaz. Bir canımızın kaybolmasına artık tahammülümüz yoktur.”

478 hektar dolgu

Samsun’da 70 yılda 478 hektar kadar bahir doldurularak karaya dönüştürüldü. Samsun site merkezinde dolgu çalışması 1953 yılında liman inşaatı ile başladı. İlk dolgu çalışmasında liman amacıyla 49,6 hektar düzlük dolduruldu. Limanın çevresindeki 102 hektar kayran dolduruldu. Şark Park için 34,6 hektar, Gün Batısı Park Yeri için 84 hektar, Kişi Plajı, Tabiiyet Gölü ve Deniz Boyu Yolu amacıyla 24,4 hektar, Bandırma Plajı üzere 5,5 hektar ve Canik’te sosyal tesisler üzere 12,9 hektar deniz dolgusu yapıldı. Doldurularak oluşturulan golf sahası ise 65 hektar büyüklüğe erbap. Tekkeköy yer yağı dolum sahasının arkasında 100 hektarlık dolgu işlemi yapıldı. Henüz sonradan bu alanlara ilave yerine hayat boyu spor alanları üzere alan topu, uçan top, basketbol, bovling salonları dolgu yöntemi ile şehre kazandırıldı. Samsun’üstelik toplam 478 hektar (4 bin 780 dönüm) deniz doldurularak yağız parçası haline getirildi. Dolgu alanları üstünde birçok kamu kurumu ve kasılma bulunuyor.