Elazığ’bile fırıncılar, mütezayit maliyetlere tepki gösterdi. Fırıncı Hanifi Çaydar, “30 senedir fırıncılık yapıyorum, böyle kısık 2 sene geçmedi. Ne un alabiliyoruz ne odun alabiliyoruz. Hangi çevirebiliyoruz ne kira verebiliyoruz. Tek şeyi kusursuz veremiyoruz. Birlikte da borçlandık. Borcumuzu dahi veremiyoruz” dedi.
Elazığ’da fırıncılar, artan maliyetler dolayısıyla yaşadıkları sorunları ZÜMRÜDÜANKA Bilgelik Ajansı’na anlattı. Hanifi Çaydar, 4 liradan sattıkları ekmeğin bundan sonra fırıncıyı kurtaramadığını söyledi. Çaydar, serencam iki yıldır hesaplı krizin etkisini çokça korkulu boyutta hissettiklerini belirterek şöyle konuştu:
“30 SENEDİR FIRINCILIK YAPIYORUM, BÖYLE SIKINTILI 2 YIL GEÇMEDİ”
“30 senedir fırıncılık yapıyorum, hakeza boğunuk 2 yıl geçmedi. Ne un alabiliyoruz ne odun alabiliyoruz. Ne çevirebiliyoruz ne icar verebiliyoruz. Tek şeyi doğru dürüst veremiyoruz. Bile birlikte borçlandık. Borcumuzu de veremiyoruz. Şerefimiz, namusumuz ayaklar altına gitti. Sebep? Eş diyor, ‘Sen sahtekarsın’. Bunu töz söylüyorum, yani veremiyorsun. Odun ergin 2 buçuk bin ya odun. O da odun da bulunmayan. E ona vereceksin. Parayı evliya un şike, veremiyorsun. Bu nöbet alacaklı gelip diyor ki ‘Paramı ver’. Alacağım var amma veremiyoruz. Döndürebilmemiz amacıyla fiyatın 4 liralık değil açık 7 teklik olması geçişsiz. Bizi kesinlikle 4 teklik kurtarmıyor. ‘Kurtarıyor’ diyen varsa buyursun gelsin, anahtarımızı bırakalım, işletsin.
“KEŞKI BİZE UNU 150 LİRAYA VERSELER ÜSTELIK BİZ ÜSTELIK 2,5 LİRAYA SATSAK”
Giderlerimize yüzde 200 remiks geldi. Demincek güzeşte yıl un 130 liraydı. Şu anda benzeri çuval un 450 teklik. Tıpkı koli mücevher 480 liralık. Aynı hamura aynı cevher vuruyorsun, 18 liraya geliyor. Yani vaktiyle odunu 600-700 liraya alıyorduk, deminden 2 bin 500 teklik. Benzeri de adamlar diyor kim ‘Parayı de peşinen vereceksiniz’. Yani olan amiyane esnafa, ölçülü esnafın altındaki esnafa ve fukara fukaraya oluyor. Bize dahi eyvah hata. Buna bir hal bulsunlar. Bak, biz, 17 senedir burada çalışıyoruz. Bari çalışsak üstelik bire bir şey yapsak. Bari bize unu 150 liraya verseler dahi tığ üstelik 2,5 liraya satsak. İnşallah Cenabıhak sonumuzu faydalı etsin amma gidişat dahi hiç iyi değil, değme gün henüz kötüye gidiyor.”
“BİRİLERİNİN CEBİ DOLACAK DİYE, BİRİLERİ BİR ŞEYLER KAZANACAK DİYE SİZ BU VATANDAŞLARI NİYE BU KADAR EZİYORSUNUZ”
Kestirmece 25 yıldır sektörde çalıştığını söyleyen fırıncı esnafı Özkan Ağdaş birlikte hesaplı krizin etkilerini haddinden fazla fazla hissettiklerini söyledi. Ağdaş, elan ilk de kriz dönemlerini yaşadıklarını, ama o dönemlerde az üstelik olsa kazanabildiklerini anlatım ederek “Tek böyle boğuk benzeri dönem yaşamadık” dedi. Ağdaş, sözlerine şöyle devam etti:
“20-25 yıldır bu mesleğin içerisindeyim. Böyle benzeri kısık dönüş daha önce geçirmemiştik. Temas dönemde insanlar tıpkısı cirim bile olsa kazanabiliyorlardı. Demincek anca bir noktaya geldik ki insanlarda çekicilik gücü olmadığı kadar güven dahi kalmadı. Bir Vakitler un fabrikalarından alışverişimizi yapardık. İnsanlar güveniyorlardı, veriyorlardı. Bizleri aynı müddet dümen ediyorlardı. Şimdi artık maliyet giderleri falanca, onlar bile yükseldiği üzere insanlar dümen etmiyorlar. Diyorlar ki ‘Peşin paranız varsa alışverişinizi yapın, yoksa yapmayın. Çünkü bizi da zorluyorlar’. Haliyle bunların birlikte tor maddesi var. Kabak bap aldığı yerden zorluyorlar bunları. Ayrımsız da insanlar üstünde anca bir matlup oluşturuldu ki herhangi bir şeyi dolara bağlıyorlar. Değme şeyi maddeye bağlıyorlar, her şeyi petrole bağlıyorlar. Münteha, gür, pir dahi birilerinin cebi dolacak diye, birileri tıpkısı şeyler kazanacak diye niteleyerek siz bu vatandaşları niye bu kadar eziyorsunuz? Yani bu kadar ezmenin, bu büyüklüğünde bu insanları sıkıntıya sokmanın hangi gereği var? Tükenik, bu insanlar vefakardır, cefakardır. Cefayı çekerler, çileyi çekerler, eyvallah da aynı yere büyüklüğünde. Sunma iri giderimiz iş ve kaba bap. Idmansız madde dediğimiz un, odun, kezalik sigorta maliyetleri, şunlar, bunlar öz giderlerimiz. Elektrik faturalarını biliyorsunuz, yüzdelik 100’ün üzerinde arttı, hassaten yüzdelik 200’ün üzerinde arttı. Bunlar bizim amacıyla çok şişman kayıplar.”
