AYHAN GÃKDEMÄ°R
DOKUZ EYLÃL ÃNÄ°VERSÄ°TESÄ°
AZAMET KONSERVATUVAR SEKRETERÄ°
ayhan.gokdemir@deu.edu.tr
AYNI DERSÄ°N ORTAKLAÅA VERÄ°LMESÄ° YERINDE SINAV ÃCRETÄ°NÄ°N ÃDENMESÄ°NE Ä°LÄ°ÅKÄ°N SAYIÅDENKTAŞ 6’INCI DAÄ°RE ASAMBLE KARARI ÃZERÄ°NE BÄ°R DEÄERLENDÄ°RME
GÄ°RÄ°Å
Ãniversitelerimizde müÅterek adına okutulan derslerin sınav ücretlerinin nasıl ödeneceÄi ile sınav ücretinin belirlenmesinde esas alınacak öÄrenci sayıları hususunda tereddütte düÅülmektedir.
SayıÅemsal’ın yaptıÄı denetimlerde birlikte bu tereddütte düÅülen konularda isticvap açılmaktadır. Bunun nedeni olarak 2914 sayılı YükseköÄretim Personel Kanunun 527 sayılı Kanun Hükmünde Kararname’nin 21’inci maddesi ile deÄiÅik 11’inci maddesinin 3 üncü fıkrasında;
âDersi veren öÄretim veren öÄretim elemanlarına rastgele öğüt içmağara ayrı ayrı tevessül etmek üzere yarıyıl ve yılsonu dönemlerinde herhangi bir 50 öÄrenci içmağara 300 gösterge rakamının Büyüklük Memurları Kanununa göre aylıklar için belirlenen katsayı ile çarpımı sonucu bulunacak tutarda sınav ücreti ödenirâ¦â denilmek yoluyla sınav ücretinin fakat dersi veren öÄretim elemanına verdikleri her ibret için ayrı ayrı ve yalnızca yarıyıl ve yılsonu sınav dönemlerinde kalkmak üzere iki sınav döneminde ödeneceÄi belirlenmiÅ, ancak ödemenin nasıl yapılacaÄına iliÅgaraz bire bir hüküm konmadıÄından bu konuda sıkıntılar yaÅanmaktadır.
SayıÅdenktaş 6’ıncı Dairesinin 21.03.2006 ruz ve 11281 sayılı Kararı bu yaÅanan karmaÅayak tabanı aynı açıklık getirdiÄi düÅünülmektedir.
Bu yazımızda üniversitelerimizde müÅterek yerine yapılan sınavlarda sınav ücretlerinin nasıl ödendiÄinin Maliye BakanlıÄının görüÅü ve uygulamanın nasıl yapıldıÄı açıklanarak, SayıÅyatak’ın 6’ıncı Dairesinin verdiÄi kararın deÄerlendirilmesi yapılmaya çalıÅılacaktır.
ILIŞIK IBRET VE SINAV ÃCRETLERÄ°
EÄitim-ÃÄretim programlarında yer alan ve öÄretim elemanı tarafından seçkin hafta yürütülen II. maddede belirtilen faaliyetlerden Profesör, Doçent, Yardımcı Doçent içmağara 10 saat, öÄretim görevlisi için ise 12 saati aÅan kısmı için eklenmiş ibret ücreti ödenmektedir. Ancak, kuramsal öğüt dıÅındaki faaliyetlerin yalnız 10 saatlik kısmına mülhak ders ücreti ödenmektedir. (DiÄerleri maaÅ karÅılıÄı akseptans edilmektedir.)
Aleniyet sınav için yalnız uzaklık sınavların yapıldıÄı hafta mülhak ibret ücreti ödenmektedir.
EÄitim programlarının blok halinde uygulandıÄı durumlarda, ameliyat tıpkısı yarıyıllık süreye yayılmak yoluyla öğüt yükü hesaplanmaktadır.
Aynı öğüt veya hayatiyet (Labrotuvar, staj, uygulamalı dersler ve tıbbi ve cerrahi klinik uygulaması hariç) nagehan aşkın öÄretim üyesi tarafından yürütülmesi halinde yük görev kayran öÄretim elemanlarına bölünmektedir.
Yarıyıl sonu veya yılsonu sınavı içmağara sınav ücreti ödenmektedir. Bütünleme sınavları için ücret ödenmemektedir. Sınav ücretleri, o dersin sınavına girecek seçkin 50 öÄrenci için 300 gösterge rakamı Devlet Memurları Kanununa göre aylık alanlar için tayin edilen katsayı ile çarpılmak yoluyla tespit edilir. (500 öÄrenciden fazlası dikkate alınmamaktadır.)
ÃalıÅma günlerinin normal çalıÅma saatinin dıÅında ve saat 17.00’den sonraları baÅlayan gece öÄretimi ile hafta tatili, yarıyıl veya yaz tatillerinde yapıulan öÄretim faaliyetleri içmağara % 60 zamlı munzam öğüt ücreti ödenmektedir. (Yaz ve yarıyıl tatillerinde yapılan öÄretim içmağara verilecek munzam öğüt ücretinin hesabında alışılagelen ders yükü dikkate alınmamaktadır.) bu sürelerde yapıulan acele danıÅmanlıÄı ve meydanlık sınavlar içmağara da katma öğüt ücreti ödenmemektedir.
Ekleme ibret ücreti, aÅaÄıdaki göstergelerin Büyüklük Memurları Kanununa göre aylıklar içmağara belirlenen katsayı ile çarpımından oluÅmaktadır.
Unvanı Ekleme Ibret Ãcreti Göstergesi
Profesör 150
Doçent 125
Yardımcı Doçent 100
̀retim G̦revlisi/Okutman 80
MÃÅTEREK OKUTULAN DERSLERÄ°N SINAV ÃCRETÄ°
2914 Sayılı YükseköÄretim Personel Kanununun 11 inci maddesinin 3 üncü fıkrasında;
âDersi veren öÄretim elemanlarına değme ibret içmağara ayrı ayrı koyulmak üzere yarı yıl ve yıl sonu dönemlerinde herhangi bir 50 öÄrenci içmağara 300 gösterge rakamlarının Çap Memurları Kanununa göre aylıklar için belirlenen katsayı ile çarpımı sonucu bulunacak tutarda sınav ücreti ödenir. ÃÄrenci sayısının hesabında küsurlar tama iblaÄ edilir ve 500 öÄrenciden fazlası dikkate alınmaz. Açıklık sınavlar ve bütünleme sınavları içmağara sınav ücreti ödenmez.â
Denilmek suretiyle, yarı yıl ve yıl sonu sınav ücreti ödenmesi öngörülmüŠbulunmaktadır.
DiÄer taraftan, 2914 sayılı YükseköÄretim Personel Kanununun 11’inci maddesinin verdiÄi yetkiye dayanılarak YükseköÄretim Yerleşmiş BaÅkanlıÄınca yürürlüÄe konulan âDers Yükü Tespitinde Uyulacak Esaslarâın; 3 üncü maddesinin (d) bendinde;
âTıp Fakültelerinin 4, 5 ve 6’ıncı sınıfları, konservatuar, yabancı açacak, kılık-iÅ, gövde eÄitimi ve spor ve müzik eÄitimi programları, labrotuvar, staj, uygulamalı dersler ve tıbbi ve cerrahi klinik çalışmalar, tekmil ödevi, mezuniyet projesi, icazetname projesi ve tıpkısı çalıÅmalar hariç görünmek üzere, aynı öğüt yahut faaliyet şappadak çok öÄretim elamanı tarafından yürütülüyorsa dersin yahut faaliyetin haftalık ders yükü ve ekleme ibret saatleri görev kayran öÄretim elemanlarına bölünerek hesaplanır.â
hükmü gereÄayrıntılı, söz konusu bentte belirtilen istisnalar dıÅında aynı ibret yahut faaliyet nagehan aşkın öÄretim elemanı tarafından yürütülmesi halinde dersin veya faaliyetin haftalık öğüt yükü ve ders saatlerinin dersi veren öÄretim elemanlarına bölünerek hesaplanması öngörülmüÅtür.
Buna göre, müfredat programlarında yegâne tıpkısı öğüt kendisine yer kayran farklı bölüm ya de sınıfların öÄrencilerine eş okutulan dersleri farklı bölüm ya birlikte sınıflara ilişkin ayrı ayrı öğüt adına mütalaa etmesi mümkün bulunmadıÄından, tıpkısı ibret adı altında eş okutulan derslerin sınavlarını fail öÄretim elemanlarına ödenecek sınav ücretlerinin hesaplanmasında, bu derslerin sınavına giren toplanmış öÄrenci sayınsının esas alınması gerekmektedir. Müfredat programlarında her sınıf ya dahi bölüm itibarıyla ayrı ayrı vadi kayran ve okutulan derslerin sınav ücretinin ise bu bölüm ya bile sınıflara kayıtlı öÄrenci sayınsın ayrı ayrı dikkate alınmak aracılığıyla hesaplanıp ödenmesi gerekmektedir.
Bu çerçevede; tıp fakültelerinin 4,5 ve 6 ıncı sınıflarında okutulan dersler ile konsevataur, yabancı vasıta, gösterici-iÅ, beden eÄitimi ve spor, müzik eÄitimi programlarında okutulan ibret ve ameliyat, laboratuar, staj, uygulama, tıbbi ve cerrahi klinik icraat, hatim ödevi, tekmil projesi ve aynı ders ve faaliyetlerin ansız aşkın öÄretim elemanı tarafından verilmesi halinde, bu ders ve faaliyetlerin haftalık öğüt yükleri ve ders saatleri ilgilendiren öÄretim elemanları arasında bölünmeyecek, bu ders ve faaliyetlerin haftalık ibret yükleri ve ders saatleri derse giren tüm öÄretim elemanlarına bütün kendisine uygulanacaktır. Yukarıda belirtilen ibret ve faaliyetlerin dıÅındaki ders ve faaliyetlerin aniden fazla öÄretim elemanı tarafından yürütülmesi halinde ise, bu ibret ve faaliyetlerin haftalık öğüt yükleri ve ibret saatleri derse giren öÄretim elemanlarına bölünerek hesaplanacaktır. Bu hususu örneklerle açıklamak gerekirse, tıp fakültesinin 5 inci sınıfında okutulan haftalık 4 saat nazari 4 saat uygulamalı bire bir derse 3 öÄretim elemanının girmesi halinde, bu dersin haftalık (4+4) saatlik yükü bu 3 öÄretim elemanına bölünmeyecek, değme öÄretim elemanına bu dersi içmağara haftalık 4 saat nazari,4 saat’te uygulama yükü ya bile ilişik ders ücreti verilecektir. Ãte yandan, Ä°ktisat fakültesinde haftalık 8 saat nazari okutulan bir dersin 2 öÄretim elemanı tarafından verilmesi halinde ise,bu dersin haftalık saati iki öÄretim elemanı arasında bölünmek suretiyle seçme öÄretim elemanına (8/2)= 4 âasker saat teorik ibret yükü ya da ücreti verilebilecektir.
Gerek üniversite ekleme ders mevzuatının düzenleyen 2914 sayılı Kanunun 11 inci maddesinde, gerekse YükseköÄretim Kurulu BaÅkanlıÄınca yürürlüÄe konulan âÖğüt Yükü Tespitinde Uyulacak Esaslarâ da sınavların larp fazla öÄretim elemanı tarafından yapılması halinde sınav ücretlerinin nasıl ödeneceÄi hususunda her düzenleme yapılmamıÅtır. Ancak, 2914 Sayılı YükseköÄretim Personel Kanununun 11 inci maddesinin 3 üncü fıkrasında düzlük düzlük; âDersi veren öÄretim elemanlarına her ibret için ayrı ayrı gelmek üzere yarı yıl ve yıl sonu dönemlerinde herhangi bir 50 öÄrenci için 300 gösterge rakamlarının Cesamet Memurları Kanununa göre aylıklar içmağara belirlenen katsayı ile çarpımı sonucu bulunacak tutarda sınav ücreti ödenirâ¦â¦â¦â hükmü göz önünde bulundurularak dersi birlikte verip bu dersin sınavını gelişigüzel eden öÄretim elemanlarının herhangi bir birine sınav ücretinin bölünmeden cümle namına gerçekleşme ettirilmesinin gerektiÄi deÄerlendirilmektedir.
SAYIÅDENK 6’INCI DAÄ°RE KARARI
â¦â¦Ã¼niversitesi Bütçe Dairesi BaÅkanlıÄı 2003 aynı dersin ortaklaÅa verilmesi durumunda sınav ücretinin ½ oranında ödeneceÄine dayalı mevzuatta her hüküm bulunmayıp, bilakis 2914 sayılı Yüksek ÃÄretim Personel Kanununun 11’inci maddesinin 3’üncü fıkrasında âDersi veren öÄretim elemanınaâ¦. Sınav ücreti ödenir.â Ä°fadesi düz aldıÄından ve seçkin iki öÄretim üyesi üstelik dersi veren öÄretim elemanı olduÄundan, kendilerine ayrı ayrı birlik sınav ücreti ödenmesinde mevzuata aykırılık bulunmadıÄına değişmeyen vermiÅtir.
DEÄERLENDÄ°RME
Ãncelikle Åunu açıklamak gerekir SayıÅbedel 6’ıncı Dairesinin aldıÄı karar ortaklaÅa yapıulan sınavların ücretlerin ödenmesinde önemli bir değişmeyen olmakla gelişigüzel artık bu konuda diÄasker dairelerin alacaÄı kakarlarda baÄlayıcı olmadıÄı kabil farklı kararlarda çıkabilecektir. OrtaklaÅa sunulan derslerin yarı yıl ve yıl sonu sınavlarını dıÅarıdan ders ücreti karÅılıÄı görevlendirilen öÄretim elemanları tarafından yapıldıÄı durumlarda, ibret ücretlerinin ve sınav ücretlerinin dersi veren ve sınava giren öÄretim elemanları arasında paylaÅtırılarak ödenmesi anayasanın asgari ücretin altında ücret ödenemez ilkesine aykırı benzeri buut olmaktadır. Ekim 2011 itibariyle tıpkısı öÄretim görevlinse ödenen 1 saatlik ders ücreti 10.31 TL’dir. Sınav ücreti ise 19.34 TL’dir. Minimal ücret 837 TL, minimal ücretin 1 günlük tutarı 27.90 TL’dir. Minimum ücretin benzeri günlük çalıÅma saati 7,5 saat olduÄuna göre asgari ücretin 1 saatlik çalıÅma karÅılıÄı ücreti 3.72 TL’dir. Anayasanın emredici hükmüne göre hiç kimesne istisnalar hariç (ÃÄrenci Staj ücretleri minimum ücretim %30 namına belirleneceÄine dair hüküm olduÄundan onlar ayrıklık kapsamındadır.) bu saat ücretin altında çalıÅtırılamaz. Aynı dersi üç öÄretim görevlisin verdiÄi ve üç öÄretim görevlisinin sınava alay malay girdiÄi düÅünüldüÄünde bunlara ödenecek munzam ibret ücreti ve sınav ücreti tıpkısı saatlik minimal ücret olan 3.72 TL’nin altında kaldıÄı görülecektir. Kuma dersi veren ve eş sınava giren öÄretim elemanlarına ibret ve sınav ücretinin bölünerek ödenmesi değme Åeyden önce anayasanın asgari ücretin altında ömersiye yapılamaz hükmüne aykırıdır. Ãniversitelerimizin özelikle Güzel Sanatlar, EÄitim Fakültelerinin Fotoğraf ve Müzik öÄretmenliÄi, Üzeri EÄitimi Yüksekokulu ve Konservatuarlar üzere özel yetenek sınavı ile öÄrenci düz okulların asıl patika ve yardımcı patika derslerinin yarı yıl ve yıl sonu patika dersi sınavları o anasanat dalında o dersi veren bütün öÄretim elemanlarının katılımı ile öÄrencinin performansı ölçkasıt yapıldıÄından çok büyük sınav jürileri tarafından yapılmaktadır. Ãniversitelerin özel yetenekle öÄrenci kayran bölümlerindeki sınavlara giren öÄretim elemanlarına ödenen sınav ücretleri öÄrencisi sınav yapılan öÄretim elemanlarına sınav ücreti ödenmekte, diÄer öÄretim elemanları sınav ücreti ödenmemektedir. Bu jüriler sınava giren öÄrencileri tek bir tane sınava almakta ve öÄrencilerin performansını bir tane tek deÄerlendirdiÄinden sınavlar sabahtan akÅamma büyüklüğünde yer az tıpkısı hafta sürmektedir. Bu öÄretim elemanlarının bu Åekilde çalıÅtırılması anayasanın abra yaptırılmaz kuralına aykırı tıpkı boyut olmaktadır. Ãzellikle özel yetenekle öÄrenci kayran bu birimlerin sınav ücretleri sınavlarının yapılıÅı göz önünde bulundurularak baştan düzenlenmelidir. SayıÅbedel 6’ıncı Dairesinin Kararı yaÅanan çeliÅkiyi çözmüŠve aynı dersi veren öÄretim görevlilerine ayrı ayrı sınav ücreti ödenebileceÄine hükmetmiÅtir. Buradan çıkan sonuç ortak sınav özne öÄretim elemanlarına artık gelişigüzel birisi için ayrı ayrı sınav ücreti ödenebileceÄi anlamını taÅımaktadır. Kararda geçen dersi gelişigüzel ika Åartının baÄlayıcı olmadıÄını deÄerlendirmekteyim. EÄasker sınav jürisinde tıpkı kiÅi vadi alıyorsa dersi veren öÄretmenle gelişigüzel o sınavda bilfiil bulunuyor ve onunla aynı antlaşma ve emeÄi veriyor. Ãcret emeÄin tıpkı sonucu oluÅtuÄundan sınava katıulan tüm kiÅilere dersi gelişigüzel verilip verilmediÄine bakılmaksızın sınav ücreti ödenmesi gerekmektedir. Menfi durumda anayasanın angarya yasaÄına aykırılık içmünhal. 6’ıncı Daire Kararı özellikle özel kabiliyet sınavı ile öÄrenci alan okulların sınavlarında görev işleyen öÄretim elemanlarının değme sınıftaki öÄrencilere ayrımsız sınav ücreti ödeneceÄi düÅünülse üstelik sınava giren bütün jüri üyelerinin hepsine sınav ücreti kuma ödeneceÄi deÄerlendirildiÄinde bugüne büyüklüğünde aldıkları sınav ücretlerinden elan aşkın sınav ücreti alacaklardır. OrtaklaÅa yapıulan sınavların sınavlarına giren öÄretim elemanları için 6’ıncı Dairenin aldıÄı değişmeyen çok önemlidir.
SONUÃ:
KuÅkusuz 6’ıncı Dairenin vermiÅ olduÄu kararı eş yapılan sınavlara giren öÄretim elemanlarının sınav ücretlerinin ödenmesinde öbuğulu benzeri karardır. Fakat 6’ıncı Dairenin verdiÄi bu değişmeyen diÄçeri dairelerde görülecek sınav ücretlerine iliÅmaksat kararlarda baÄlayıcı olacaÄı anlamına gelmemektedir. Hakikat aynı konuda farklı farklı daire kararları de bulunmaktadır.
Yapılması gereken Dairelerin vereceÄi kararlara göre hareket etmek hesabına YÃK’ün sınav ücretlerinin ödenmesine iliÅamaç düzenlemeye kuma yapıulan sınavların sınav ücretlerinin yapılıÅı göz önünde bulundurularak baştan düzenlenmesi gerekmektedir. Bu yönde düzenleme yapılmadıÄı sürece ortaklaÅa yapıulan sınavların sınav ücretlerinin ödenmesinde sıkıntılar devam edecektir.