Yükseköğretimde ortaklaşa ders verilmesi ve sınav ücreti sorunu

AYHAN GÖKDEMİR

DOKUZ EYLÜL ÜNİVERSİTESİ

AZAMET KONSERVATUVAR SEKRETERÄ°

ayhan.gokdemir@deu.edu.tr

AYNI DERSÄ°N ORTAKLAŞA VERÄ°LMESÄ° YERINDE SINAV ÜCRETÄ°NÄ°N ÖDENMESÄ°NE Ä°LİŞKÄ°N SAYIŞDENKTAŞ 6’INCI DAÄ°RE ASAMBLE KARARI ÜZERÄ°NE BÄ°R DEĞERLENDÄ°RME

GİRİŞ

Üniversitelerimizde müşterek adına okutulan derslerin sınav ücretlerinin nasıl ödeneceği ile sınav ücretinin belirlenmesinde esas alınacak öğrenci sayıları hususunda tereddütte düşülmektedir.

Sayışemsal’ın yaptığı denetimlerde birlikte bu tereddütte düşülen konularda isticvap açılmaktadır. Bunun nedeni olarak 2914 sayılı Yükseköğretim Personel Kanunun 527 sayılı Kanun Hükmünde Kararname’nin 21’inci maddesi ile değişik 11’inci maddesinin 3 üncü fıkrasında;

“Dersi veren öğretim veren öğretim elemanlarına rastgele öğüt içmağara ayrı ayrı tevessül etmek üzere yarıyıl ve yılsonu dönemlerinde herhangi bir 50 öğrenci içmağara 300 gösterge rakamının Büyüklük Memurları Kanununa göre aylıklar için belirlenen katsayı ile çarpımı sonucu bulunacak tutarda sınav ücreti ödenir…” denilmek yoluyla sınav ücretinin fakat dersi veren öğretim elemanına verdikleri her ibret için ayrı ayrı ve yalnızca yarıyıl ve yılsonu sınav dönemlerinde kalkmak üzere iki sınav döneminde ödeneceği belirlenmiş, ancak ödemenin nasıl yapılacağına ilişgaraz bire bir hüküm konmadığından bu konuda sıkıntılar yaşanmaktadır.

Sayışdenktaş 6’ıncı Dairesinin 21.03.2006 ruz ve 11281 sayılı Kararı bu yaşanan karmaşayak tabanı aynı açıklık getirdiği düşünülmektedir.

Bu yazımızda üniversitelerimizde müşterek yerine yapılan sınavlarda sınav ücretlerinin nasıl ödendiğinin Maliye Bakanlığının görüşü ve uygulamanın nasıl yapıldığı açıklanarak, Sayışyatak’ın 6’ıncı Dairesinin verdiği kararın değerlendirilmesi yapılmaya çalışılacaktır.

ILIŞIK IBRET VE SINAV ÜCRETLERÄ°

KAPAT X

Eğitim-Öğretim programlarında yer alan ve öğretim elemanı tarafından seçkin hafta yürütülen II. maddede belirtilen faaliyetlerden Profesör, Doçent, Yardımcı Doçent içmağara 10 saat, öğretim görevlisi için ise 12 saati aşan kısmı için eklenmiş ibret ücreti ödenmektedir. Ancak, kuramsal öğüt dışındaki faaliyetlerin yalnız 10 saatlik kısmına mülhak ders ücreti ödenmektedir. (Diğerleri maaş karşılığı akseptans edilmektedir.)

Aleniyet sınav için yalnız uzaklık sınavların yapıldığı hafta mülhak ibret ücreti ödenmektedir.

Eğitim programlarının blok halinde uygulandığı durumlarda, ameliyat tıpkısı yarıyıllık süreye yayılmak yoluyla öğüt yükü hesaplanmaktadır.

Aynı öğüt veya hayatiyet (Labrotuvar, staj, uygulamalı dersler ve tıbbi ve cerrahi klinik uygulaması hariç) nagehan aşkın öğretim üyesi tarafından yürütülmesi halinde yük görev kayran öğretim elemanlarına bölünmektedir.

Yarıyıl sonu veya yılsonu sınavı içmağara sınav ücreti ödenmektedir. Bütünleme sınavları için ücret ödenmemektedir. Sınav ücretleri, o dersin sınavına girecek seçkin 50 öğrenci için 300 gösterge rakamı Devlet Memurları Kanununa göre aylık alanlar için tayin edilen katsayı ile çarpılmak yoluyla tespit edilir. (500 öğrenciden fazlası dikkate alınmamaktadır.)

Çalışma günlerinin normal çalışma saatinin dışında ve saat 17.00’den sonraları başlayan gece öğretimi ile hafta tatili, yarıyıl veya yaz tatillerinde yapıulan öğretim faaliyetleri içmağara % 60 zamlı munzam öğüt ücreti ödenmektedir. (Yaz ve yarıyıl tatillerinde yapılan öğretim içmağara verilecek munzam öğüt ücretinin hesabında alışılagelen ders yükü dikkate alınmamaktadır.) bu sürelerde yapıulan acele danışmanlığı ve meydanlık sınavlar içmağara da katma öğüt ücreti ödenmemektedir.

Ekleme ibret ücreti, aşağıdaki göstergelerin Büyüklük Memurları Kanununa göre aylıklar içmağara belirlenen katsayı ile çarpımından oluşmaktadır.

Unvanı Ekleme Ibret Ücreti Göstergesi

Profesör 150

Doçent 125

Yardımcı Doçent 100

Öğretim Görevlisi/Okutman 80

MÜŞTEREK OKUTULAN DERSLERİN SINAV ÜCRETİ

2914 Sayılı Yükseköğretim Personel Kanununun 11 inci maddesinin 3 üncü fıkrasında;

“Dersi veren öğretim elemanlarına değme ibret içmağara ayrı ayrı koyulmak üzere yarı yıl ve yıl sonu dönemlerinde herhangi bir 50 öğrenci içmağara 300 gösterge rakamlarının Çap Memurları Kanununa göre aylıklar için belirlenen katsayı ile çarpımı sonucu bulunacak tutarda sınav ücreti ödenir. Öğrenci sayısının hesabında küsurlar tama iblağ edilir ve 500 öğrenciden fazlası dikkate alınmaz. Açıklık sınavlar ve bütünleme sınavları içmağara sınav ücreti ödenmez.”

Denilmek suretiyle, yarı yıl ve yıl sonu sınav ücreti ödenmesi öngörülmüş bulunmaktadır.

Diğer taraftan, 2914 sayılı Yükseköğretim Personel Kanununun 11’inci maddesinin verdiği yetkiye dayanılarak Yükseköğretim Yerleşmiş Başkanlığınca yürürlüğe konulan “Ders Yükü Tespitinde Uyulacak Esaslar”ın; 3 üncü maddesinin (d) bendinde;

“Tıp Fakültelerinin 4, 5 ve 6’ıncı sınıfları, konservatuar, yabancı açacak, kılık-iş, gövde eğitimi ve spor ve müzik eğitimi programları, labrotuvar, staj, uygulamalı dersler ve tıbbi ve cerrahi klinik çalışmalar, tekmil ödevi, mezuniyet projesi, icazetname projesi ve tıpkısı çalışmalar hariç görünmek üzere, aynı öğüt yahut faaliyet şappadak çok öğretim elamanı tarafından yürütülüyorsa dersin yahut faaliyetin haftalık ders yükü ve ekleme ibret saatleri görev kayran öğretim elemanlarına bölünerek hesaplanır.”

hükmü gereğayrıntılı, söz konusu bentte belirtilen istisnalar dışında aynı ibret yahut faaliyet nagehan aşkın öğretim elemanı tarafından yürütülmesi halinde dersin veya faaliyetin haftalık öğüt yükü ve ders saatlerinin dersi veren öğretim elemanlarına bölünerek hesaplanması öngörülmüştür.

Buna göre, müfredat programlarında yegâne tıpkısı öğüt kendisine yer kayran farklı bölüm ya de sınıfların öğrencilerine eş okutulan dersleri farklı bölüm ya birlikte sınıflara ilişkin ayrı ayrı öğüt adına mütalaa etmesi mümkün bulunmadığından, tıpkısı ibret adı altında eş okutulan derslerin sınavlarını fail öğretim elemanlarına ödenecek sınav ücretlerinin hesaplanmasında, bu derslerin sınavına giren toplanmış öğrenci sayınsının esas alınması gerekmektedir. Müfredat programlarında her sınıf ya dahi bölüm itibarıyla ayrı ayrı vadi kayran ve okutulan derslerin sınav ücretinin ise bu bölüm ya bile sınıflara kayıtlı öğrenci sayınsın ayrı ayrı dikkate alınmak aracılığıyla hesaplanıp ödenmesi gerekmektedir.

Bu çerçevede; tıp fakültelerinin 4,5 ve 6 ıncı sınıflarında okutulan dersler ile konsevataur, yabancı vasıta, gösterici-iş, beden eğitimi ve spor, müzik eğitimi programlarında okutulan ibret ve ameliyat, laboratuar, staj, uygulama, tıbbi ve cerrahi klinik icraat, hatim ödevi, tekmil projesi ve aynı ders ve faaliyetlerin ansız aşkın öğretim elemanı tarafından verilmesi halinde, bu ders ve faaliyetlerin haftalık öğüt yükleri ve ders saatleri ilgilendiren öğretim elemanları arasında bölünmeyecek, bu ders ve faaliyetlerin haftalık ibret yükleri ve ders saatleri derse giren tüm öğretim elemanlarına bütün kendisine uygulanacaktır. Yukarıda belirtilen ibret ve faaliyetlerin dışındaki ders ve faaliyetlerin aniden fazla öğretim elemanı tarafından yürütülmesi halinde ise, bu ibret ve faaliyetlerin haftalık öğüt yükleri ve ibret saatleri derse giren öğretim elemanlarına bölünerek hesaplanacaktır. Bu hususu örneklerle açıklamak gerekirse, tıp fakültesinin 5 inci sınıfında okutulan haftalık 4 saat nazari 4 saat uygulamalı bire bir derse 3 öğretim elemanının girmesi halinde, bu dersin haftalık (4+4) saatlik yükü bu 3 öğretim elemanına bölünmeyecek, değme öğretim elemanına bu dersi içmağara haftalık 4 saat nazari,4 saat’te uygulama yükü ya bile ilişik ders ücreti verilecektir. Öte yandan, Ä°ktisat fakültesinde haftalık 8 saat nazari okutulan bir dersin 2 öğretim elemanı tarafından verilmesi halinde ise,bu dersin haftalık saati iki öğretim elemanı arasında bölünmek suretiyle seçme öğretim elemanına (8/2)= 4 ‘asker saat teorik ibret yükü ya da ücreti verilebilecektir.

Gerek üniversite ekleme ders mevzuatının düzenleyen 2914 sayılı Kanunun 11 inci maddesinde, gerekse Yükseköğretim Kurulu Başkanlığınca yürürlüğe konulan “Öğüt Yükü Tespitinde Uyulacak Esaslar” da sınavların larp fazla öğretim elemanı tarafından yapılması halinde sınav ücretlerinin nasıl ödeneceği hususunda her düzenleme yapılmamıştır. Ancak, 2914 Sayılı Yükseköğretim Personel Kanununun 11 inci maddesinin 3 üncü fıkrasında düzlük düzlük; “Dersi veren öğretim elemanlarına her ibret için ayrı ayrı gelmek üzere yarı yıl ve yıl sonu dönemlerinde herhangi bir 50 öğrenci için 300 gösterge rakamlarının Cesamet Memurları Kanununa göre aylıklar içmağara belirlenen katsayı ile çarpımı sonucu bulunacak tutarda sınav ücreti ödenir………” hükmü göz önünde bulundurularak dersi birlikte verip bu dersin sınavını gelişigüzel eden öğretim elemanlarının herhangi bir birine sınav ücretinin bölünmeden cümle namına gerçekleşme ettirilmesinin gerektiği değerlendirilmektedir.

SAYIŞDENK 6’INCI DAÄ°RE KARARI

……üniversitesi Bütçe Dairesi Başkanlığı 2003 aynı dersin ortaklaşa verilmesi durumunda sınav ücretinin ½ oranında ödeneceğine dayalı mevzuatta her hüküm bulunmayıp, bilakis 2914 sayılı Yüksek Öğretim Personel Kanununun 11’inci maddesinin 3’üncü fıkrasında “Dersi veren öğretim elemanına…. Sınav ücreti ödenir.” Ä°fadesi düz aldığından ve seçkin iki öğretim üyesi üstelik dersi veren öğretim elemanı olduğundan, kendilerine ayrı ayrı birlik sınav ücreti ödenmesinde mevzuata aykırılık bulunmadığına değişmeyen vermiştir.

DEĞERLENDİRME

Öncelikle şunu açıklamak gerekir Sayışbedel 6’ıncı Dairesinin aldığı karar ortaklaşa yapıulan sınavların ücretlerin ödenmesinde önemli bir değişmeyen olmakla gelişigüzel artık bu konuda diğasker dairelerin alacağı kakarlarda bağlayıcı olmadığı kabil farklı kararlarda çıkabilecektir. Ortaklaşa sunulan derslerin yarı yıl ve yıl sonu sınavlarını dışarıdan ders ücreti karşılığı görevlendirilen öğretim elemanları tarafından yapıldığı durumlarda, ibret ücretlerinin ve sınav ücretlerinin dersi veren ve sınava giren öğretim elemanları arasında paylaştırılarak ödenmesi anayasanın asgari ücretin altında ücret ödenemez ilkesine aykırı benzeri buut olmaktadır. Ekim 2011 itibariyle tıpkısı öğretim görevlinse ödenen 1 saatlik ders ücreti 10.31 TL’dir. Sınav ücreti ise 19.34 TL’dir. Minimal ücret 837 TL, minimal ücretin 1 günlük tutarı 27.90 TL’dir. Minimum ücretin benzeri günlük çalışma saati 7,5 saat olduğuna göre asgari ücretin 1 saatlik çalışma karşılığı ücreti 3.72 TL’dir. Anayasanın emredici hükmüne göre hiç kimesne istisnalar hariç (Öğrenci Staj ücretleri minimum ücretim %30 namına belirleneceğine dair hüküm olduğundan onlar ayrıklık kapsamındadır.) bu saat ücretin altında çalıştırılamaz. Aynı dersi üç öğretim görevlisin verdiği ve üç öğretim görevlisinin sınava alay malay girdiği düşünüldüğünde bunlara ödenecek munzam ibret ücreti ve sınav ücreti tıpkısı saatlik minimal ücret olan 3.72 TL’nin altında kaldığı görülecektir. Kuma dersi veren ve eş sınava giren öğretim elemanlarına ibret ve sınav ücretinin bölünerek ödenmesi değme şeyden önce anayasanın asgari ücretin altında ömersiye yapılamaz hükmüne aykırıdır. Üniversitelerimizin özelikle Güzel Sanatlar, Eğitim Fakültelerinin Fotoğraf ve Müzik öğretmenliği, Üzeri Eğitimi Yüksekokulu ve Konservatuarlar üzere özel yetenek sınavı ile öğrenci düz okulların asıl patika ve yardımcı patika derslerinin yarı yıl ve yıl sonu patika dersi sınavları o anasanat dalında o dersi veren bütün öğretim elemanlarının katılımı ile öğrencinin performansı ölçkasıt yapıldığından çok büyük sınav jürileri tarafından yapılmaktadır. Üniversitelerin özel yetenekle öğrenci kayran bölümlerindeki sınavlara giren öğretim elemanlarına ödenen sınav ücretleri öğrencisi sınav yapılan öğretim elemanlarına sınav ücreti ödenmekte, diğer öğretim elemanları sınav ücreti ödenmemektedir. Bu jüriler sınava giren öğrencileri tek bir tane sınava almakta ve öğrencilerin performansını bir tane tek değerlendirdiğinden sınavlar sabahtan akşamma büyüklüğünde yer az tıpkısı hafta sürmektedir. Bu öğretim elemanlarının bu şekilde çalıştırılması anayasanın abra yaptırılmaz kuralına aykırı tıpkı boyut olmaktadır. Özellikle özel yetenekle öğrenci kayran bu birimlerin sınav ücretleri sınavlarının yapılışı göz önünde bulundurularak baştan düzenlenmelidir. Sayışbedel 6’ıncı Dairesinin Kararı yaşanan çelişkiyi çözmüş ve aynı dersi veren öğretim görevlilerine ayrı ayrı sınav ücreti ödenebileceğine hükmetmiştir. Buradan çıkan sonuç ortak sınav özne öğretim elemanlarına artık gelişigüzel birisi için ayrı ayrı sınav ücreti ödenebileceği anlamını taşımaktadır. Kararda geçen dersi gelişigüzel ika şartının bağlayıcı olmadığını değerlendirmekteyim. Eğasker sınav jürisinde tıpkı kişi vadi alıyorsa dersi veren öğretmenle gelişigüzel o sınavda bilfiil bulunuyor ve onunla aynı antlaşma ve emeği veriyor. Ücret emeğin tıpkı sonucu oluştuğundan sınava katıulan tüm kişilere dersi gelişigüzel verilip verilmediğine bakılmaksızın sınav ücreti ödenmesi gerekmektedir. Menfi durumda anayasanın angarya yasağına aykırılık içmünhal. 6’ıncı Daire Kararı özellikle özel kabiliyet sınavı ile öğrenci alan okulların sınavlarında görev işleyen öğretim elemanlarının değme sınıftaki öğrencilere ayrımsız sınav ücreti ödeneceği düşünülse üstelik sınava giren bütün jüri üyelerinin hepsine sınav ücreti kuma ödeneceği değerlendirildiğinde bugüne büyüklüğünde aldıkları sınav ücretlerinden elan aşkın sınav ücreti alacaklardır. Ortaklaşa yapıulan sınavların sınavlarına giren öğretim elemanları için 6’ıncı Dairenin aldığı değişmeyen çok önemlidir.

SONUÇ:

Kuşkusuz 6’ıncı Dairenin vermiş olduğu kararı eş yapılan sınavlara giren öğretim elemanlarının sınav ücretlerinin ödenmesinde öbuğulu benzeri karardır. Fakat 6’ıncı Dairenin verdiği bu değişmeyen diğçeri dairelerde görülecek sınav ücretlerine ilişmaksat kararlarda bağlayıcı olacağı anlamına gelmemektedir. Hakikat aynı konuda farklı farklı daire kararları de bulunmaktadır.

Yapılması gereken Dairelerin vereceği kararlara göre hareket etmek hesabına YÖK’ün sınav ücretlerinin ödenmesine ilişamaç düzenlemeye kuma yapıulan sınavların sınav ücretlerinin yapılışı göz önünde bulundurularak baştan düzenlenmesi gerekmektedir. Bu yönde düzenleme yapılmadığı sürece ortaklaşa yapıulan sınavların sınav ücretlerinin ödenmesinde sıkıntılar devam edecektir.

Share: