Enerji ve Bittabi Kaynaklar Bakanı Fatih Dönmez, Mersin’in Gülnar ilçesinde yapımı devam eden Akkuyu Çekirdeksel Ağır Sıklet Santrali’ni (NGS) ati sene Cumhuriyetin kuruluşunun 100. yılında açmayı hedeflediklerini söyledi.
Vekil Dönmez, santralin dördüncü ve son reaktörünün asıl atma töreninde, geçen sene bile üçüncü reaktörün temelinin atıldığını anımsattı.
Projedeki ilerlemeye değinen Dönmez, “Türkiye’nin noksan asrı aşan nükleer enerji yolculuğunda imdi tünelin ucundaki çerağ görünmeye başladı.” dedi.
Dönmez, tahminî 70 yıldır 30’dan fazla ülkede nükleer enerjinin kullanıldığını belirterek, hareketli durumdaki 440 reaktörün küresel faaliyet enerjisi talebinin kısaca yüzde 10’unu karşıladığını kaydetti.
Dünyada 54 reaktörün dahi mensur halinde olduğunu nâkil Nazır Dönmez, “Özellikle pandemi sonrası artan erke talebinin karşılanmasında ve küresel emisyonların azaltılmasında nükleer, şanlı tıpkı seçenek namına bilcümle dünyanın uğrunda duruyor.” dedi.
– “Cumhuriyetimizin 100. yılında açılışını gelişigüzel gerçekleştireceğiz”
Icra Vekili Dönmez, Türkiye’de ilk adımları 1950’lerde atılmış nükleer enerji çalışmalarının muhtelif nedenlerle akamete uğradığını vurgulayarak, “Nükleer erke Türkiye için artık ayrımsız düş olmaktan ziyade gerçekçi tıpkı maksat haline dönüştü. Tığ 2018’dahi Rusya Kerem Atom Enerjisi Kurumu (ROSATOM) Umumi Müdürü Sayın Alexey Likhachev ile yeniden buradaydık. Akkuyu’nun ilk reaktörünün temelini birlikte atmıştık. Bugün birlikte akıbet reaktörün temelini gene gelişigüzel atıyoruz. İnşallah önümüzdeki sene dahi yani Cumhuriyetimizin 100. yılında da açılışını hep gelişigüzel gerçekleştirmeyi hedefliyoruz.” diye niteleyerek konuştu.
Akkuyu NGS’nin, Cumhuriyet Altını tarihinin “tek kalemdeki” en nazik yatırımı olduğuna dikkati calip Dönmez, sözlerini şöyle sürdürdü:
“Tamamlandığında 4 reaktör cıvıltı talebimizin az daha yüzdelik 10’unu bir tane başına karşılayabilecek durumda olacak. Esasta Akkuyu’dahi tek santral değil 4 santralci yapıyoruz kadar da düşünebiliriz. Bu 4 reaktör 60 yıl süresince kar şita, aralıksız demeden 7 çağ 24 saat kesintisiz çalışacak. Şayet Akkuyu NGS’nin ürettiği kadar cümbüş üretecek bir doğal gaz santrali yapsaydık büyüklüğü 6 bin 400 megavat olacaktı. Bu santralci ortalama 30 yıl işletmede kalacağı için 30’uncu yılın böylece bire bir büyüklükte ikinci ayrımsız doğal gaz santrali henüz yapmak zorunda kalacaktık. Çünkü gaz santrallerinin teknik ömrü kapalı. Bu işin yapım maliyeti. Santralde kullanılacak katıksız gazın maliyetine gelince, böylesi bir santral için almanak 7 bilyon metreküp ilave gaz kullanacaktık. Akkuyu’nun 60 sene süresince işletmede kalacağı düşünüldüğünde, Akkuyu ile ayrımsız büyüklükteki bir gaz santrali üzere toplamda 420 milyar metreküp gazı ithal buyurmak durumunda kalacaktık. Bu kâin doğal gaz ihtiyacımızın neredeyse 8 katından elan fazla ayrımsız miktar emreylemek.”
– Sahada 300’e mail hareket sağlığı ve güvenliği uzmanı çalışıyor
Nazır Dönmez, projedeki çalışmaların planlandığı şekilde ilerlediğini belirterek, sahanın temas noktasında çalışmaların eş anlı sürdürüldüğünü tabir etti.
Santralin bir numara ünitesinin reaktör tazyik kabı ve buhar jeneratörlerinin montajının tamamlandığını, anne para dolaşımı boru hattının esas işlemlerinin birlikte devam ettiğini nâkil Dönmez, “Bir Numara, ikinci ve üçüncü ünitenin kaygı tutucularının montajı tamamlandı. İkinci ünitenin iç koruma kabının üçüncü katmanı bile yerleştirildi. Üçüncü ünitenin dahi bağırsak himaye kabının evvel katmanı tamamlandı. Zaman dördüncü ünitenin temelinin atılmasıyla alay malay tıpkısı safhayı elan geride bırakmış oluyoruz.” şeklinde konuştu.
Dönmez, sahada gelişim sağlığı ve güvenliğiyle ilişik her konunun yer ayrıntılı detayına büyüklüğünde izleme edildiğini vurgulayarak, sahadaki sürecin sorunsuz devamı için 300’e mümasil gelişim sağlığı ve güvenliği uzmanının faaliyet harcadığını anlattı.
Denetimlerin mevzuata makul, daim ve tamam yapıldığını kaydeden Nazır Dönmez, ilgili bakanlıklardan uzmanların sahada denetimler gerçekleştirdiğini dile getirdi.
– “600’ü aşkın Türk mühendis burada”
Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Fatih Dönmez, Akkuyu NGS’nin bugünkü haliyle dünyanın bildirme şişman şantiyelerinden birisi ve devam eden NGS projeler arasındaki yer büyüğü olduğunu anlatarak, şunları kaydetti:
“Dünyada hemen 5 skor kâin dünyanın genişlik balaban vinçlerinden ikisi burada, Akkuyu’nun inşaatında hizmet veriyor. Akkuyu’dan çıkarılacak kazı malzemesiyle Türkiye’nin etrafında 1 metre genişlikte kestirmece 7 metre yükseklikte ayrımsız zümre yapılabilirdi. Buraya dökülen ve dökülecek beton miktarıyla Türkiye’yi doğudan batıya gidip gelebilirsiniz. Burada kullanılacak demirler dudak uca eklense dünyanın çevresini parçalanmamış 19 misil dolaşabilirsiniz. Burada geçer borazan bağlantıları Ankara-İstanbul arasındaki uzaklığa değer, kısaca 450 kilometrelik tıpkısı mesafeden bahsediyoruz. Kullanılacak kablo miktarı Ankara ile Sayın Likhachev’in ofisinin bulunduğu Moskova arasını 2 misil gidip ati miktarda olabilirdi. Böylesine dünyanın en nazik projelerinden birinden bahsediyoruz. Akkuyu, çabucak takım namına değil aksiyon gücü hacmiyle bile dünyanın en balaban projelerinden birisi. Şantiye sahasında sunu ağır günlerde 25 binden aşkın kişi çalışıyor. Çalışanlarımızın şişman aynı kısmı, neredeyse yüzdelik 80’i öz yurttaşımız, vatandaşlarımız. Ilkin çekirdeksel enerji, inşaat, canlılık elektronik gelmek için 600’ü çok Türk mühendis burada, Türkiye’nin önce nükleer ciddi santrali üzere ter döküyor.”
Türkiye’nin gelecekteki çekirdeksel santrallerini işletecek ve yenilerini kuracak mühendislerin ensiz dışındaki eğitimlerinin devam ettiğini tamlayan Dönmez, Rusya’de yetişek kayran 317 öğrenciden eğitimlerini bitiren 246’sının Akkuyu NGS’da işe başladığını, 71 öğrencinin da eğitimlerinin sürdüğünü bildirdi.
– “Çekirdeksel kilolu santralleri bildirme faziletkâr asayiş standartlarıyla nesir ediliyor”
Vekil Dönmez, Akkuyu NGS’nin vakit kaybetmeden üreteceği elektrikle değil bir zamanda “yeşil erke” hedefine yapacağı katkıyla da koca tıpkı gösteriş üstleneceğini ifade ederek, NGS’nin kömür bazlı hesaplamaya bakarak yılda 35 milyon titrem, işletmede kalacağı 60 almanak süreçte de toplamda 2,1 bilyon titrem karbon emisyonunu engelleyeceğini vurguladı.
Nükleer enerjinin “yeşil yatırım” kendisine akseptans gördüğünü tamlayan Dönmez, şöyle konuştu:
“Biliyorsunuz Avrupa Birliği, geçtiğimiz günlerde nükleer enerjinin ‘yeşil yatırım’ namına akseptans edilmesini onayladı. Fransa ve İngiltere bile iklim değişikliği hedeflerini angaje etmek için bakir nükleer santrallerin yapılacağını duyurdular. Dünyada çekirdeksel uygulayım bilimi bu derece gelişmişken hala beylik düşüncelerle çekirdeksel enerjiye karşı çıkmak ideolojik yanılsamalardan apayrı tıpkısı şey bile değildir. Çekirdeksel kırıcı santralleri en faziletli güvenlik standartlarıyla mensur ediliyor. Akkuyu’üstelik birlikte genişlik faziletkâr asayiş standartlarına erbap en üst teknoloji ürünü üçüncü yavru VVER-1200 tipi reaktörler kullanılacak. Böylecene enerji bildirme güvenliğimizi çevreci, kompetitif ve inanılır tıpkı erke kaynağıyla desteklemiş olacağız. Akkuyu, domestik teknoloji ve üretim kapasitemizin gelişmesi hesabına birlikte avangart tıpkısı cila üstlenecek. Santralci, parçalanmamış 550 bin parçadan oluşacak. Burada inşaat, faaliyet-elektronik, makine ve imalat sanayi ile bunların ast dallarıyla mukavim çok büro hareket yapıyor. Nükleer teknolojinin yerlileşmesi hesabına önümüzdeki ahit, evcil şirketlerimiz için hem değişik yerel şirketlerle hem de ecnebi şirketlerle alçak iş birlikleri ve potansiyeller doğuracak. Kararlı duruşuyla Türkiye’yi nükleer enerjiyle buluşturan Sayın Cumhurbaşkanı’mıza ve desteklerinden ufuk Rusya Izzet Başkanı Sayın Putin’e şükranlarımı sunuyorum.”
Dönmez, Cumhur Reisi Erdoğan ile Rusya Ihtişam Başkanı Putin’in, Türkiye, Rusya ve İran ortada, İran’ın başkenti Tahran’dahi düzenlenen “Astana Formatında 7. Müselles Zirve Toplantısı”nda benzeri araya geldiğini anımsatarak, ” Herhangi Bir iki önder dahi zirvede tıpkı aradaydı. Enerji konuları de görüşüldü. Hiç bittabi Akkuyu’daki bu proje de gündeme geldi ve zaman bu törenin yapılacağını değme iki şef birlikte biliyor. Onların birlikte selamlarını sizlere tercüme etmek istiyorum.” ifadesini kullandı.
