Çekicilik içi istek ile bakan veya görevlendirme namına görevlerini yürüten amirler, takbih, uyartı kabil düzen bağı cezalarını verebilir mi?
ISTIFHAM: Alım içi buyuru ile Sef V. veya Yazıhane Müdür V. yahut Şef G. yahut Yazıhane Müdürü G. olarak görevlendirilen memur, kurumdaki değişik bire bir vazifeli hakkinda kinama, uyarma vs. cezası verebilir mi?
YANIT: Anayasanın 128. maddesi aşağıdaki şekildedir.
“Devletin, kamu soylu erki teşebbüsleri ve başka amme tüzelkişilerinin umumi hile esaslarına bakarak yürütmekle memur oldukları amme hizmetlerinin gerektirdiği asli ve daim görevler, memurin ve sair amme görevlileri yoluyla görülür.
Memurların ve sair amme görevlilerinin nitelikleri, atanmaları, görev ve yetkileri, hakları ve yükümlülükleri, maaş ve ödenekleri ve sair özlük işleri kanunla düzenlenir.
Fakat, mali ve toplumsal haklara ilgilendiren dolgun itilaf hükümleri saklıdır.
Ense merhale yöneticilerinin yetiştirilme asıllar ve esasları, kanunla özel olarak düzenlenir”
657 az Kerem Memurları Kanununun “Vekalet görevi ve aylık verilmesinin şartları” başlıklı 86. maddesi aşağıdaki şekildedir.
“Memurların kanuni müsaade, eğreti fariza, sıkı cezası uygulaması veya görevden uzaklaştırma nedenleriyle işlerinden arızi yerine ayrılmaları halinde yerlerine alım içinden yahut başka kurumlardan veya açıktan bakan atanabilir.
Aynı görevin memurlar aracılığıyla vekaleten yürütülmesi halinde aylıksız vekalet asıldır.
Ancak, beş öğretmenliği (Yaz tatili aut), doktorluk, diş tabipliği, ispençiyari, karye ve beldelerdeki ebelik ve hemşirelik, mühendis ve mimarlık, baytarlık, vaizlik, Kur’an kursu öğreticiliği, imam-hatiplik ve ezancı-kayyımlığa ilgili boş kadrolara Maliye Bakanlığının izni (mahalli idarelerde izin şartı aranmaz) ile alarga bakan atanabilir.
Tıpkı kurumdan ayrılmalar dolayısıyla atanan bakan memurlara vekalet görevinin 3 aydan çok devam fail süresi amacıyla, hava dışından yahut alarga atananlarla gelgel içinden ilkokul öğretmenliğine atanan öğretmenler ile veznedarlık görevine atananlara göreve başladıkları tarihten itibaren vekalet aylığı ödenir.
Bu Kanuna tabi kurumlarda etkin veteriner doktor yahut efsanevi esenlik memurları, baytar doktor veya efsanevi keyif memuru bulunmayan belediyelerin veterinerlik veya efsanevi keyif memurluğu hizmetlerini ifa etmek için bu hizmetlerle ilişik kadrolara vekalet aylığı boylamak yoluyla atanabilirler.
Yukarıda aziz haller dışında, yersiz kadrolara ilgili görevler gerek görüldüğü takdirde memurlara ücretsiz namına vekaleten gördürülebilir.
Bu Kanuna bağımlı kurumlarda, finansal, nakdi ve ayni sorumluluğu kâin saymanlık kadrolarının boşalması halinde bu kadrolara işe başladıkları tarihten itibaren vekalet aylığı verilmek suretiyle memurin arasından tayin yapılabilir.
Alarga icra vekili olarak atananlara, bir yılda yirmi haset geçmemek amacıyla çalıştıkları seçkin ay amacıyla iki çağ almanak cevaz verilir. Bu iznin kullanımında, benzeri ahir yıla devredilme abur cubur dışında Çap memurları için öngörülen hükümler uygulanır.”
657 çevrilmiş Oran Memurları Kanununun 175. maddesinin ikinci fıkrası aşağıdaki şekildedir
“Ancak, kurum içinden veya başka kurumlardan vekalet edenlere vekalet aylığı ödenebilmesi üzere, vekilin asilde aranan şartları taşıması zorunludur”
Vekaleten atamalarda aristokrat yerine atanma amacıyla muktezi olan şartları giymek gerekir. Fakat bazen durumlarda hava zarfında bahis konusu şartları taşıyan memur bulunmadığında tedviren görevlendirme aracılığıyla atama yapılabilmektedir. Tedviren görevlendirme üstüne kanuncu aynı düzenleme bulunmamaktadır.
Vekaleten atanan uz asilin eş olduğu mecmu yetkileri kullanabilir.
Danıştay 11. Dairesinin 1995/2828 E. 1995/2794 K. az kararında aşağıdaki şekilde hükümranlık organizasyon edilmiştir.
“……vekilin asilin bütün yetkilerini kullanabileceği hususu genel bire bir hukuk kuralı haline gelmiştir. …….” “……Nazır, vekalet ettiği görevin mezuniyet ve sınırları zarfında eğleşmek üzere asılın bilcümle türe ve yetkisine ehil olduğu vekalet kurumunun niteliği gereğidir….”
Tedviren görevlendirmeler üzerine Heybet Personel Başkanlığının 10.07.2013 tarihi ve 5443 az görüşünde tedviren görevlendirilen personelin düzen bağı amirleri yetkisini kullanabileceği yönünde düşünüm bildirilmiştir.
Sonuç adına gerek vekaleten gerekse üstelik tedviren görevlendirilen görevli, disiplin amirleri yönetmeliğinde asilin erbap olduğu yetkileri kullanabilir.
ÇAP PERSONEL BAŞKANLIĞI GÖRÜŞÜ
EKSPOZE: Tedviren görevlendirilen personelin sıkı düzen amirliği yetkisini kullanıp kullanamayacağı hk. (10/07/2013-5443) …
Başkanlığı dışarılık teşkilatında tedviren “algı dairesi müdür muavini” namına görevlendirilen bir personelin bu unvana ilişkin namına Sağlık İdaresi Başkanlığı Sıkı Düzen Amirleri Yönetmeliği çerçevesinde sıkı düzen amirliği yetkisini kullanıp kullanamayacağı hususunda Başkanlığımız görüşünün istek edildiği bağlam yazı incelenmiştir. Bilindiği üzere, 657 sınırlanmış Mehabet Memurları Kanunun “Vekalet görevi ve aylık verilmesinin şartları” antetli 86 ncı maddesinde; “Memurların kanuncu izin, geçici fariza, sıkı cezası uygulaması veya görevden uzaklaştırma nedenleriyle işlerinden eğreti yerine ayrılmaları halinde yerlerine gelgel içinden yahut diğer kurumlardan veya havadan icra vekili atanabilir. Tıpkısı görevin memurlar marifetiyle vekaleten yürütülmesi halinde maaşsız vekalet asıldır. Fakat, beş öğretmenliği (Yaz tatili dış), tabiplik, diş tabipliği, ispençiyari, köy ve beldelerdeki ebelik ve hemşirelik, mühendis ve mimarlık, veterinerlik, vaizlik, Kur’an kursu öğreticiliği, imam-hatiplik ve ezancı-kayyımlığa ilişkin abes kadrolara Maliye Bakanlığının izni (mahalli idarelerde müsaade şartı aranmaz) ile, alarga bakan atanabilir. Tıpkı kurumdan ayrılmalar dolayısiyle atanan icra vekili memurlara vekalet görevinin 3 aydan aşkın devam fail süresi amacıyla, gurur dışından yahut açıktan atananlarla çekicilik içinden ilkokul öğretmenliğine atanan öğretmenler ile veznedarlık görevine atananlara göreve başladıkları tarihten itibaren vekalet aylığı ödenir Bu Kanuna bağımlı kurumlarda etkin veteriner hekim yahut efsanevi afiyet memurları, baytar doktor yahut hayvan esenlik memuru bulunmayan belediyelerin baytarlık veya efsanevi esenlik memurluğu hizmetlerini ödemek amacıyla bu hizmetlerle ilgili kadrolara vekalet aylığı istihsal etmek suretiyle atanabilirler. Yukarıda sayılan haller dışında, gereksiz kadrolara ilişik görevler icap görüldüğü takdirde memurlara ücretsiz namına vekaleten gördürülebilir. Bu Kanuna tabi kurumlarda, mali, nakdi ve ayni sorumluluğu mevcut muhasebe kadrolarının boşalması halinde bu kadrolara işe başladıkları tarihten itibaren vekalet aylığı artmak kanalıyla memurlar arasından tayin yapılabilir.” hükmüne düz verilmek vasıtasıyla vekalet görevi ile ilgilendiren hususlar düzenlenmiştir. Bu itibarla, vekalet görevini düzenleyen mezkur yön kapsamında “kazanç dairesi müdür muavini” kendisine vekaleten görevlendirilen bir personelin Başkanlığınız Sıkı Düzen Amirleri Yönetmeliği çerçevesinde düzen bağı amirliği yetkisini kullanabileceği niyet edilmektedir.
DANIŞTAY 11. DAİRESİ KARARI
11. Daire 1995/2828 E., 1995/2794 K.
“İçtihat Metni”
Temyiz İsteminde Kâin : … Algı Dairesi Müdürlüğü
Karşı Canip : …
İstemin Özeti : Cami derneğine yapılan mal teslimlerinin derogasyon kapsamında düz alması gerektiği iddiasıyla alacak dairesine sunulan melfuf ayar vergisi düzeltme beyannamesi matrah azaltıcı nitelikte görülerek yükümlünün defter ve belgelerinin incelenmesi sonucu planlı, inceleme raporuna dayanılarak yerine 1992/Haziran dönemi üzere ikmalen kaçakçılık cezalı ilişik değer vergisi salınmıştır. Ankara 5. Idrak Mahkemesinin 29.9.1994 günlü ve E:1993/672, K:1994/1022 az kararı ile, 213 dar Idrak Asıllar Kanununun 135. maddesinde alacak incelemesi yetkisi olanların belirlendiği, yön algı incelemesine yetkisi olan alacak dairesi müdürlerinin bu yetkilerini başmuallim yardımcılarına devredebilecekleri yönünde benzeri hükümranlık getirmediğine göre, vergi inceleme yetkisi olmayan müdür yardımcısı vasıtasıyla yapılmış benzeri incelemeye dair rüşvet salınamayacağı gerekçesiyle cezalı tarhiyat kaldırılmıştır. Rüşvet dairesi müdürlüğünce, kazanç inceleme raporunun mazbata bölümünün müdür yoluyla imzalandığı, vergi inceleme raporunun ise, müdürün esenlik izni aldığı tam müdüre vekaleten fariza işleyen müdür yardımcısı yoluyla “başmuallim” sıfatı ile imzalandığı öne sürülerek murafaa kararının bozulması istenilmektedir.
Savunmanın Özeti : Defans verilmemiştir.
..
TÜRK MİLLETİ ADINA
Buyruk veren Danıştay Onbirinci Dairesince işin gereği görüşüldü: Ikilik, rüşvet dairesi müdürünün keyif izni aldığı sırada müdürlük görevini vekaleten tay tay arabası başmuallim yardımcısının idrak incelene yetkisinin olup olmadığına ilişik bulunmaktadır.
213 az Vergi Usul Kanununun 3418 mahdut kanunun 31. maddesi ile değişik 135. maddesinde, “idrak incelemesi; hesap uzmanları, adisyon bilirkişi muavinleri, ilin yeryüzü şişman mülk memuru, taharri memurları veya idrak dairesi müdürleri vasıtasıyla yapılır.
Maliye Müfettişleri, Maliye Denetmen Muavinleri, Varidat Kontrolörleri ve Stajyer Gelir Kontrolörleri temas hal ve takdirde kazanç incelene yetkisini haizdir.” hükmü saha almaktadır.
Dosyanın incelenmesinden alacak tetkik raporunun tutanak kısmının alacak dairesi müdürü, önder görevlisi ve rüşvet memuru vasıtasıyla düzenlenerek imza altına alındığı, müdürün 15.2.1993 gününden itibaren dokuz çevrim esenlik izni aldığı dönemde başöğretmen yardımcısının rüşvet tetkik raporunu imzaladığı ve bu rapora dayanılarak emisyon ve deklerasyon edilen alacak ve ukubet ihbarnamesinin ülkü konusu edildiği anlaşılmaktadır.
Müdür yardımcısının, müdürün izinli olduğu dönemde icra vekili kendisine vergi inceleme raporunu imzaladığı hususu tartışmasızdır. Icra Vekili, vekalet ettiği görevin yetki ve sınırları içre durmak gibi asılın bütün doğruluk ve yetkisine sahip olduğu vekalet kurumunun niteliği gereğidir.
Algı ve ukubet ihbarnamesi düzenleme, uzlaşmaya varma ve sorun açıldığında gelişigüzel türlü asıllar işlemini ika yetkisi olan vekilin, bunların dayanağını oluşturan ve bunlardan ayrılması olabilir sıfır “rüşvet inceleme raporunu” imzalama yetkisine sahip olmadığı düşünülemez.
Huysuz düşüncenin kabulü, vekaleten hesaplı görevlerin mufassal müddet bitmeme etmesi durumunda, inceleme raporunun düzenlenmesinde belli sürelerle kayıtlı bulunan idarenin bu süreleri kaçırması dolayısıyla adalet kayıplarına uğraması sonucunu doğuracağından, yerinde değildir.
Öte yandan kazanç inceleme tutanağı müdür eliyle imzalandığından, başmuallim vekili tarafından beğenilen yetkinin anne tarafından birlikte akseptans edildiği ortadadır.
Bu izahat karşısında işin esası incelenip cezalı tarhiyat hakkında aynı değişmeyen verilmesi gerekirken, müdüre vekaleten fariza fail müdür yardımcısının vergi inceleme raporunu imzalama yetkisi bulunmadığı gerekçesiyle tarhiyatın terkin edilmesinde türel huruç bulunmamaktadır.
Açıklanan nedenlerle, temyiz isteminin kabulüne, Ankara 5. Alacak Mahkemesinin 29.9.1994 tarihli ve E:1993/672, K:1994/1022 sayılı kararının yukarıda tamlanan hususlar gözönünde bulundurulmak kanalıyla yeniden benzeri karar yürümek üzere bozulmasına, 25.10.1995 gününde oyçokluğu ile değişmeyen verildi.
