Güven personeline ödenen taltif mekanizmasının ne olduÄunu, nasıl iÅlediÄkayınbirader ve alınacak tutarların nasıl hesaplandıÄı ile memurlara yapıulan ödüle benzeyip benzemediÄini izah etmeye çalıÅacaÄız.
Taltifin dayanaÄı nedir ve aynı personel kaç adet maaÅ taltifi alabilir?
Mal mükafatı (taltifin) dayanaÄı 3201 sayılı Inanma TeÅkilatı Kanunu’nun (ETK) 86’ncı maddesidir. Buna göre Inanma TeÅkilatı mensuplarından; ülkenin güvenlik ve esenliÄi, devletin çıkarları ve kiÅilerin birey, ırz ve mallarını korumada yüksek hizmetleri görülenlere, çalışarak almakta oldukları aylık tutarlarının iki katından beÅ katına kadar ve olaÄanüstü durumlarda yaÅamını ortaya koyarak büyük yararlıklar gösterenlere, çalışarak almakta oldukları aylık tutarlarının altı katından yirmidört katına büyüklüğünde, dünyalık verilerek ödüllendirilme yapılmaktadır.
Yapılacak bu ödüllendirmede, ödüllendirilecek hizmeti yerine getiren vahit tarafından açıklayıcı bilgilerle, ayrıntılı yerine özel ve konkre anlatımla ‘Taltif Öneri Dosyası’ hazırlanmakta ve buna göre ödenmektedir. Yılda ortalama üç kat toplanan Itimat Genel MüdürlüÄü Taltif Komisyonu kararına istinaden yapılacak ödüllendirme miktarı her toplantı için personel baÅına yirmidört maaÅ tutarını geçememektedir.
Inanma mensuplarına ödül olarak sunulan para (taltif) tutarı nasıl hesaplanır?
Alınacak taltif tutarı; Inanma TeÅkilatı mensuplarının çalışarak almakta oldukları aylık tutarların yani gösterge ve mülhak göstergeleri toplamının maaÅ katsayısı ile çarpımından oluÅmaktadır. Buna göre; 1. Sınıf Emniyet Müdürü’nün alacaÄı taltif tutarı (1500 +3600)*0,076998 = 392,69 TL’dir. DiÄer personelin taltif tutarı de aynı Åekilde hesaplanabilir. Bakım yılı düÅük personelin alacaÄı miktar ise lazım istemez düÅük olmaktadır.
ETK’na göre yapılacak ödüllendirmede, ödüllendirilecek hizmeti hesabına getiren vahit tarafından açıklayıcı bilgilerle, ayrıntılı kendisine özel ve somut anlatımla “Taltif Teklif Dosyası” hazırlanmakta, hazırlanan dosyalar Ä°l Güvenlik Müdürlükleri, Kat BaÅkanlıkları, Kriminal Polis Laboratuvar Müdürlükleri, EÄitim-ÃÄretim birimleri ve Polis Moral EÄitim Merkezleri bünyesinde tıpkısı 2. Sınıf Inanma Müdürü baÅkanlıÄında yoksa yer/ünite Müdürünün uygun göreceÄi bir Åube Müdürünün baÅkanlıÄında personel iÅlemlerini yürüten Åube müdürü ile Ä°l/Vahit Müdürünün makul göreceÄi yeryüzü az 2 Åube Müdürü, Åube Müdürü yoksa elan zir rütbeli personelden oluÅacak yer beş altı 4 üyeli Taltif Ãn Komisyonu tarafından muktezi bilmeden geçirilmektedir.
Taltif Ãn Komisyonu tarafından lazım incelemelerin yapılmasından bilahare ödüllendirilmesi akla yatkın mevcut dosyalar Itimat Genel MüdürlüÄü’ne gönderilmektedir. Taltif öneri dosyası hazırlayan birimlerin baÄlı bulunduÄu Inanma Genel MüdürlüÄü’ndeki Ofis BaÅkanlıklarında kurulan komite tarafından dosyalar yeniden deÄerlendirilerek Inanma Umumi MüdürlüÄü Personel Dairesi BaÅkanlıÄı’na gönderilmektedir. Birimlerden gelen tüm dosyalar Itimat Genel MüdürlüÄü Taltif Komisyonu tarafından deÄerlendirilerek personelin ödüllendirilmesi karara baÄlanmaktadır.
Yılda sayı farkı üç kat toplanan Emniyet Genel MüdürlüÄü Taltif Komisyonu kararına istinaden yapılacak ödüllendirme miktarı seçkin toplantı içmağara personel baÅına yirmidört maaÅ tutarını geçememektedir. (Türk Polis TeÅkilatı’nda Motivasyon Aracı Olarak Makbul Ãdüllendirme Sistemi, sosyaldergi.usak.edu.tr/Makaleler/2292c089-d4e5-4b3e-a7a2-2d0c4eb2)
Rütbelere-Etap/Kademelere Göre Ãrnek Taltif Miktarı
Rütbesi
Kademe/
Etap
Gösterge/
Ekleme Gösterge
Taltife Asıl
MaaÅ (TL)
1.Sınıf Emniyet Müdürü
1/4
1500/3600
392,69
2.Sınıf Güvenlik Müdürü
3.Sınıf Itimat Müdürü
4.Sınıf Itimat Müdürü
1/4
1500/3000
346,49
2/3
1265/3000
328,40
Güvenlik Amiri
1/4
1500/2200
284,89
2/3
1265/1600
220,59
BaÅkomiser
Saha Komiseri, Komiser Yardımcısı
1/4
1500/2200
284,89
2/1
1155/1600
212,12
3/1
1020/1100
163,23
Kıdemli BaÅpolis güçleri,
BaÅpolis güçleri, Polis Güçleri Memuru
ÃarÅı ve Mahalle Bekçisi
1/4
1500/2200
284,89
2/1
1155/1600
212,12
3/1
1020/1100
163,23
4/1
915/800
132,05
9/2
630/-
48,51
Itimat Genel MüdürlüÄünde görevli personelin % 91’i maaÅ taltifi ile ödüllendirilmiÅ
Emniyet TeÅkilatı personeline, baÅarıevet olan katkılarına göre verilen maaÅ taltiflerinin daÄıtımında adil davranılmadıÄı iddialarını dile getirerek konuyu birkaç sefer Meclis’e taÅımıÅtı.
Tanal önceki önergesinde, güvenlik TeÅkilatında görevli itimat hizmetleri sınıfına karışma personele daÄıtılan taltif ödemelerinin daÄıtımında hakkaniyetli ve adaletli davranılmadıÄı, bizzat operasyonlara katılan ve aktif görev işleyen polis memurlarına çok düÅük, operasyona katılmayan üst rütbeli memurlara ve amirlere ise çok yüksek taltif ödemeleri yapıldıÄı iddialarını dile getirmiÅ, Emniyet Genel MüdürlüÄünden mevrut cevapta ise “3201 sayılı Itimat TeÅkilatı Kanunu’nun 86 ncı maddesine istinaden baÅarılı görülen Emniyet TeÅkilatı personeli taltifle ödüllendirilmektedir. Taltifler iklim, ünite, görev unvanı ve rütbe odaklı olmayıp personelin baÅarıevet olan katkısına göre deÄerlendirilerek verilmektedir.” ifadelerine yer verilmiÅti.
Milletvekili Tanal, 25 April 2013 günlü bakir önergesinde İçiÅleri Bakanı Muammer GÃLER’in yanıtlaması istemiyle Åu soruları yöneltti.
1- Taltif adı verilen polis memurlarına yapıulan ödemeler tüm baÅarılı polis memurlarına yapılmakta mıdır?
2- Kısa sürede birçok projeye imza atan büro amirleri da taltif ödemesi almakta mıdırlar?
3- Tüm baÅarılı polislere taltif adaletli tıpkısı Åekilde daÄılıyor mu? Yoksa kime hangi büyüklüğünde öağıt yapılacaÄı keyfi tercihlerle mi yapılmaktadır?
4- KıÅın soÄuÄunda, yazın kavurucu sıcaÄında asfalt üzerinde görev eden polis memurlarımıza adaletli tıpkı Åekilde taltif ödemesi yapılıyor mu? Yoksa yalnızca valilik tarafından baÅarı belgesi ile mi ödüllendirilmektedirler?
5- Masa baÅında görev işleyen Åube müdürlerine yüksek sahada görev özne memurlara ise düÅük taltif ödemesi yapılmasından nasıl adil ödemeler yapılıyor, baÅarılılar ödüllendiriliyor diye siyasal cevaplar vererek, olmayan benzeri Åeyi varmıŠkabil gösteren açıklamalar yapabiliyorsunuz?
Bu sorulara ise dönemin İçiÅleri Bakanı Muammer Güler’in 15.08.2013 tarihli cevabında; 3201 sayılı Kanunun 86 ncı maddesine güvenerek baÅarılı görülen Güven TeÅkilatı personeli taltifle ödüllendirilmektedir. Taltifler, yer, birim, görev unvanı ve rütbe odaklı olmayıp personelin baÅarıya olan katkısına göre deÄerlendirilerek verilmektedir. 2008-2012 yılları arasında bütün 684.676 personel maaÅ taltifi ile ödüllendirilmiÅtir. Taltifler arz az 2 yer aşkın 24 maaÅ kendisine verilmekte olup, söz konusu zaman aralıÄında Güvenlik Umumi MüdürlüÄünde görevli personelin ( iÅçi ve sözleÅmeli personel hariç) % 91 i maaÅ taltifi ile ödüllendirildiÄi belirtilmiÅtir.
Memurlara sunulan 1.463 TL tutarındaki ödülün Åartları taltiften farklı mıdır?
DoÄrusu Emniyet personeli dıÅındaki personel, ödül üstüne bu kadar Åanslı deÄildir. 2011 yılı öncesinde memurlara tıpkı aylıkları tutarında ödenen ödül, çok küçük bire bir rakama tekabül etmekteydi. Memura yapıulan ödülün hesabında ise elden memurun almakta olduÄu gösterge ve ilişik gösterge rakamları toplamının maaÅ katsayısıyla çarpımından oluÅzaman hacim asıl alınmaktaydı. Ancak, 2011 yılında yapılan deÄiÅiklikle genişlik yüksek Ihtişam memuru aylıÄının (mülhak gösterge dahil) % 200’üne kadar ödül verilebilir hale getirilmiÅtir.
Ãrnekle açıklamak gerekirse önceki düzenlemeye göre; 1/4’deki aynı memurun alacaÄı ödül tutarı; (2200 +1500)*0,076998= 285 TL kadardı. Memurun ilişik göstergesi düÅükse alınacak ödül tutarı henüz düÅük olmaktaydı. Fakat, 2011 yılında 6111 sayılı Kanun’la bu ödemenin tutarı 1.463 TL’ye kadar arttırılmıÅtır. AÅaÄıüstelik memura verilecek ödülün Åartları ile ödenecek cirim detaylarıyla açıklanmaya çalıÅılacaktır.
Memurların ödül almasının Åartları nelerdir?
657 sayılı Kanun’un baÅarı, üstün baÅarı deÄerlendirmesi ve ödülü düzenleyen 122’nci maddesinde laf bütün detaylarıyla açıklanmıÅtır. Buna göre;
Görevli oldukları kurumlarda olaÄanüstü mücahede ve çalıÅmaları ile emsallerine göre baÅarılı görev fethetmek suretiyle;
1- Kamu kaynaÄında önemli ölçüde artırım saÄlanmasında,
2- Kamu zararının oluÅmasının önlenmesinde ve önlenemez amme zararlarının öyaşlı ölçüde azaltılmasında,
3- Kamusal kâr ve gelirlerin beklenenin üzerinde artırılmasında yahut verilen hizmetlerin aktiflik ve kalitesinin yükseltilmesinde,
konkre olaylara ve verilere dayalı namına katkı saÄladıkları tespit edilen memurlara, merkezde baÄlı yahut ait vekil, illerde valiler, ilçelerde kaymakamlar tarafından baÅarı belgesi verilebilir.
Ãç yol baÅarı belgesi alanlara üstün baÅarı belgesi verilir.
Ãstün baÅarı belgesi verilenlere, merkezde baÄlı veya ilgilendiren nazır ve illerde valiler tarafından akıllıca görülmesi halinde yeryüzü yüksek Ihtişam memuru aylıÄının (ek gösterge dahil) % 200’üne kadar ödül verilebilir.
DeÄerlendirme ölçütü olmadan ödül verilebilir mi?
DeÄerlendirme ölçütü çıkarmak kurumların takdirine bırakılmıÅtır, fakat, ödül verilmesinde deÄerleme ölçütünün olmamasının etkisi yoktur.
Amme gelgel ve kuruluÅları yürütmekte oldukları hizmetlerin özelliklerini göz önünde bulundurarak memurlarının baÅarı, olgunluk ve gayretlerini ölçmek üzere, Kerem Personel BaÅkanlıÄı’nın akıllıca görüÅü alınmak kaydıyla, deÄerlendirme ölçütleri belirleyebilir. DoÄrusu bu konuda deÄerlendirme ölçütü belirleyen kamu kurumuna Åuana kadar Åzaman olamadık. Halbuki Devlet Personel BaÅkanlıÄı’nın bu zamana büyüklüğünde amme kurumlarının asıl alacaÄı deÄerlendirme ölçütlerini çıkarması gerekirdi.
Memura verilecek ödül tutarı nasıl hesaplanır?
Memura yapılacak ödülde temel alıkazanç umde üstün baÅarı belgesi almaktadır. Ãstün baÅarı belgesi verilenlere, merkezde baÄlı yahut ilgilendiren icra vekili ve illerde valiler tarafından makul görülmesi halinde en yüksek ululuk memuru aylıÄının (melfuf gösterge dahil) % 200’üne büyüklüğünde ödül verilebilmektedir.
Bu hacim ise 9500*0,076998*% 200 =1.463 TL’dir. Fakat, yapılacak bu ömersiye maksimum miktar olup, kurumlar bu ödemenin üstünde ömersiye yapamazlarken altında ösagu yapabilirler.
GörüleceÄi üzere, memurlara ödül vermeye bakanlar ve valiler izinli kılınmıÅtır. Maddede ilgi çeken öyaşlı ayrımsız bap dahi iliÅkili bakanların ödül verip veremeyeceÄi hususudur. Kanunda iliÅkili bakanlara bu yönde tıpkı izin verilmemiÅtir. Ancak, Ululuk Personel BaÅkanlıÄı vereceÄi görüÅle bu konuya açıklık getirebilir.
Sonuç ve deÄerlendirme
Güvenlik personeline yapılan taltifle memurlara yapıulan ödül arasında kırıcı tıpkısı adaletsizlik olduÄu görülmektedir. Ãzellikle istifham önergesine verilen cevaba göre 2008-2012 yılları arasında toplanmış 684.676 personel maaÅ taltifi ile ödüllendirilmiÅse bu tarih aralıÄında Inanma Genel MüdürlüÄünde görevli personelin ( iÅçi ve sözleÅmeli personel hariç) % 91 i maaÅ taltifi ile ödüllendirilmiÅse bu iÅte tıpkısı yanlıŠolduÄu görülmektedir. Eylemek kim taltif ödemesinde ağır sıklet tıpkısı kritere ihtiyaç olduÄu görülmektedir.