Hollanda, ülkenin esaret tarihi dolayısıyla yöntemince kusur diledi

Hollanda Başbakanı Markka Rutte, ülkesinin esirlik tarihi ve köle ticaretindeki rolü cihetiyle hükümeti namına resmi adına bozukluk diledi.

İdari hükûmet merkezi Lahey’deki Hollanda Milli Arşivleri’nde yapılan törende mütekellim Rutte, ülkesinin esaret tarihi ve kul ticaretindeki rolünden dolayı hükümeti adına özür diledi.

Rutte, “Yüzyıllar boyunca Hollanda devleti yerine birçok sevimli metalaştırıldı, sömürüldü ve keder muamele gördü. Yüzyıllar süresince Hollanda devleti aracılığıyla âdem onuru ayaklar altına makbuz.” ifadelerini kullandı.

Köleliğin insanlığa alın yanlışlık teşkil ettiğini kaydeden Rutte, “Milyonlarca koca bu suçun acısını çekti ve çekiyor. Hollanda kişi payına düşeni kabullenmeli.” şeklinde konuştu.

Rutte, esbak hükümetlerin ülkenin kölelik tarihini kabullenmede sakat kaldığını belirterek, “Hollanda hükümeti adına özür diliyorum.” dedi.

Başbakan Rutte, esaret tarihine yönelik farkındalığı arttırmak üzere hükümetin 200 milyon avroluk fon sağlayacağını vurguladı.

Özrün tarihine aksülamel

Rutte, defo konuşmasında, 19 Fasıla tarihinin seçimine ilişkin eleştirilere, “Biliyoruz kim herkes üzere yegâne tıpkısı akilane zaman, akıllıca hezel ve akıllıcasına saha namevcut.” karşılığını verdi.

Hollanda’birlikte dallı güllü Surinamlılar, Hollanda’nın köleliğe ilişik özrünün “ivecen ve dayatmacı” olduğu gerekçesiyle reaksiyon göstererek, 19 Ara tarihinin değiştirilmesi amacıyla mahkemeye başvurmuş ancak başvuruları kabul edilmemişti.

Hollanda’bile cıvıl cıvıl Surinamlılara ilişkin vakıflar yerine davayı açan avukat Joancy Breeveld, “Müvekkillerim, özrün bir defa yapılan benzeri husus olduğu için düzgün ve henüz akla yatkın şekilde yapılmasını istiyor.” demişti.

Surinamlılar, özrün elan düşündürücü olması için hükümetin öncelikle kimlerin köle ticaretinde tekellüf aldığının ve köleliğin zahir uygulandığının tamam kendisine araştırmasını beklerken, köleliğin resmi namına yasaklandığı 1 Temmuz’de yapılacak ve aceleye getirilmemiş benzeri defo istemişti.

Bakanlar sakat kolonilere gitti

Hükümet sitesinden yapılan kayıtlı açıklamada, resmi özrün peşi sıra kabinedeki 7 bakanın Surinam ve Hollanda’nın Karayipler’deki eski sömürgelerine anbean, Rutte’nin özrünü buradaki yöneticilerle ve sivil toplumun liderleriyle görüştüğü belirtildi.

Buna bakarak, Yasaları Dulda Bakanı Frank Weerwind’in Surinam’ın başkenti Parambino, Göçten Sorumlu Büyüklük Bakanı Van der Burg’un Aruba, Sosyal İşler ve Faaliyet Bakanı Karien van Gennip’in Bonaire, Krallık ilişkilerinden sorumlu Büyüklük Bakanı Alexandra van Huffelen’in Kuraçao, Maliyeden mesul Oran Bakanı Marnix van Rij’in Sint Eustatius, Bol Bolamat ve Spordan mesul Izzet Bakanı Maarten van Oooijen’in Saba, Sağlık Bakanı Ernst Kuipers’in ise Sint Marteen Adası’ndaki yetkililer ve sivil topluluk temsilcilerine Hollanda’nın resmi özrünü iletti.

Özür pekâlâ karşılandı

Sint Maarten Başbakanı Silveria Jacobs, Hollanda’nın özrünü, “görüşleri alınmadığı” ve “tazminat ödenmeyeceği” gerekçesiyle akseptans etmeyeceklerini açıklarken, Hollandalı milletvekillerinin çoğu hükümetin defo dilenmesini müspet karşıladı.

Hollanda’nın kusur dilemesinden erinçsiz olan aşırı sağcı milletvekili Geert Wilders ise Twitter’dan “Rutte’nin özürü cihetiyle bozukluk diliyorum.” paylaşımını yaptı.

Son yıllarda Amsterdam, Rotterdam, Utrecht ve Lahey kabilinden şişman şehirlerin beraberinde Hollanda Merkez Bankası, ABN Amro kabilinden kurumlar bile esirlik tarihindeki rolleri sebebiyle özür dilediklerini açıklamıştı.

Hollanda’üstelik 2023’ün, köleliğin kaldırılışının 150. yılı olması sebebiyle “boyunduruk anma yılı” car edilmesi düşünülüyor.

Cenup Amerika ve Afrika’nın bucak kesimlerinde sömürge yönetimi kuran Hollanda, 16. yüzyılın sonlarında “Transatlantik” bölgesinde kul ticaretine başlamış ve “değerli çağı”nı yaşadığı 17. yüzyılın ortasında Cenup Amerika-Avrupa arasındaki kul ticaretinin genişlik cesim aktörlerinden biri olduktan bilahare 1 Temmuz 1863’te kul ticaretini resmen yasakladı.

Share: