Önceki Yardımcı Belediyesi sonra dahi Hatay Samandağı Belediyesinde, yıl sonu geldiği için, yıllık düzenlenen sözleşmelerin yenilenmeyeceği personele bildiri edilmiştir. Bu uygulamanın diğer ara sıra belediyelerde de uygulanacağı anlatım edilmektedir. Belediyelerin hemen takdir haklarını gerekçe göstererek sözleşmeli personelin sözleşmesini iptal etmesi gibi değildir. Bu türden kül amal yargıdan dönecektir.
İdareler sözleşmeyi keyfi kendisine feshedemez.
Sitemize gelen maillerde, son zamanlarda kâh belediyelerde kontratlı personele tebligat yapıldığı, “yıl sonu sözleşmeniz yenilenmeyecektir” minvalinde yazılılar gönderildiği, personelin katmerli erinçsiz olduğu, bu fenomen karşısında bittabi davranmaları gerektiği hususunda talepler gelmektedir.
657 sınırlanmış Kanunun 4/B maddesine tabi çalışan sözleşmeli personelin hangi hallerde sözleşmeleri bozma edileceği meydanda düzenlenmiştir. 5393 sayılı Uray Kanununda kayran düz gönderme nedeniyle bunlar için da analog ahkâm uygulanacaktır.
6/6/1978 günlü ve 7/15754 sınırlanmış Kabine Kararı eki Kontratlı personel Çalıştırılmasına İlişkin Esasların katma 6 ncı maddesinde kemiksiz düzenlenmiştir. İlgili buyruk şu şekildedir:
“Personelin;
a) İşe alınma açısından zaruri olan niteliklerden herhangi birini taşımadığının sonraları anlaşılması,
b) İşe alınma açısından vacip olan niteliklerden rastgele birini sonra kaybetmesi,
c) Ittifak dönemi içerisinde mazeretsiz ve okunabilen üç zaman veya toplanmış on ahit süreyle görevine gelmemesi,
(…)
d) Hizmetinin gerektirdiği pozisyona gerekseme kalmaması,
e) Bire Bir proje kapsamında işe alınması yerinde istihdam edildiği projenin tamamının yahut proje bölümlerinin sözleşmede öngörülen süreden geçmiş tamamlanması,
f) Terör örgütleriyle eylem birliği içerisinde olması, bu örgütlere arkalama etmesi, kamu imkan ve kaynaklarını bu örgütleri desteklemeye yönelik kullanması ya birlikte kullandırması, bu örgütlerin propagandasını yapması,
hallerinden herhangi birinin gerçekleşmesi halinde, ilgili amme gurur ve kuruluşlarınca sözleşmesi tek yanlı feshedilir.
Personel; özlük isteği ile ayrımsız kamer başlangıçta fen yüklemek koşuluyla yahut Ilişik 1 inci maddenin dördüncü fıkrasının (b) ve (c) bendi layıkıyla sözleşmeyi tek yönlü feshedebilir.
Bakım sözleşmesi, ölüm ve 7 nci maddenin birinci fıkrasının (a) bendi kapsamında sayılan hallerde kendiliğinden sona erer.”
Görüldüğü üzere Esasların ilgili maddesinde, kurumca sözleşmenin tek yanlı feshedilmesi halleri bariz sayılmıştır. İdare yemeden içmeden takdir hakkını kullanarak sözleşmeyi fesh edemez.
Danıştay 8 inci Ofis E:2010/2 K:2010/00 sınırlanmış ve 27/01/2010 tarihli kararında idarenin ölçüm yetkisine şu şekilde düzlük verilmiştir: “… İdarelerin yönetimsel muamelat üretim ederken, eylemde bulunurken yararlandığı serbestiye takdir yetkisi denilir. takdir hakkı idareye bırakılan mahsus ölçüde karar kabul etme özgürlüğüdür. Hukuken kabul edilebilir koşulların oluşumu halinde şöhretli ayrımsız serbestidir. Keyfi benzeri hareket olmayıp fakat hukuka akıllıca kendisine kullanılabilir… Ünsiyet Devleti olmanın gereği, idarenin takdir yetkisine dair kendisine üretim ettikleri ferdî ya üstelik düzenleyici işlemlerin hukuken geçerli ve objektif ayrımsız sebebe dayanmasıdır. Ölçüm yetkisine dair işlemlerin hukukun belirlediği sınırların ve denklik kuralı gözetilerek kamu yararına ve hizmetin gereklerine akıllıca şekilde, objektif akla yatkın ve muteber illet ve gerekçelere dair adına üretim edilmesi gerekir…”
Avrupa Konseyi Bakanlar Komitesi’nin 11/05/1980 tarihinde kabul edilen İdari Ölçüm Yetkisinin Kullanılmasına İlişkin R(80)2 Sayılı Referans Kararına Ilişik Takdir Yetkisinin Kullanılmasında Uygulanacak Temel İlkeler bölümünde,
“Takdir yetkisini kullanan benzeri idari karşı;
(1) Yetkinin veriliş amacından ayrıksı hedef güdemez.
(2) Sadece olaya ait öğeleri hesaba katarak nesnelliğe ve tarafsızlığa uyar.
(3) Hakkaniyete münasebetsiz ayırımcılığı önleyerek kanun uğrunda teadül ilkesini gözetir.
(4) İşlemin üzere, kişilerin hakları, özgürlükleri veya menfaatleri üzerindeki zıt etkileri ortada makul ayrımsız angarya sağlar.” ifadelerine kayran verilmiştir.
Örneğin, dalavere sözleşmeyi iptal gerekçesi adına “hizmetine gerekseme kalmamıştır” demiş ve sonra eğreti görevle personel almıştır. Duruşma kavil fesh işlemini şu gerekçe ile tahrip etmiştir: “Kurumda bir hekim kadrosu ihdas edilerek eksiksiz gün eylemli doktor çalıştırılmaya başlanmış olması ve dava konusu işlemin tesisinden sonraları fiilî hekimden bambaşka tıpkı görev üzere part-time adına eğreti görevlendirme suretiyle personel münfail olması karşısında hizmetin ortadan kalktığından bayram edilemeyeceğinden 657 çevrilmiş Kanun’un 4/B maddesine göre sözleşmeli adına müteharrik ve hizmetinde başarılı olmadığı uğrunda bire bir tayin birlikte bulunulmayan davacının kadroya geçirilmesi olanaklı iken hizmetine ihtiyaç bulunmadığı dolayısıyla sözleşmesinin feshine dair işlemde hukuka uyarlık bulunmadığı için (Danıştay 12. Kat, E:1998/930, K:1999/631, T:20/4/1999).”
Gerek mevzuat ve gerekse yargısal içtihatlar, mevzuatta lokalize haller dışında idarelerin tek gerekçe göstermeden kontratlı personelin işine sonuç vermez. Bu durumda olanların ivedilikle yargıya başvurmaları halinde işlemi tağyir ettirecekleri tartışmasızdır.
