Kontratlı personele eksantrik bire bir kol veya pozisyona ilişkin fariza verilebilir mi? Bu fariza karşılığında ecir ödenebilir mi?
Soru: …. kurumunda 4/B kontratlı devir personeliyim. Lisans diplomam inşat mühendisi olduğu üzere olurla ikinci görev kendisine inşaat mühendisliği görevi de verildi. Amma ikinci görevimle ilgili olarak 4/b kontratlı personellere her yan ödeme yapılamaz denilerek tarafıma herhangi bir munzam ifa yapılmıyor. Güncel maaşım yine çağ personeli üzerinden ödenmeye devam ediyor yani. Ücretini alamadığım görevin sorumluluğundan hangi kadar sorumluyum? İkinci görev aylığı alabilir miyim? İkinci fariza yapmam kanunen akıllıca mudur?
Yanıt: 657 sayılı Kanunun 4/B maddesi kapsamındaki kontratlı personelin faaliyet koşulları mezkûr hüküm ile bu hükme dayalı kendisine yürürlüğe konulan Kontratlı Personel Çalıştırılmasına İlişkin Esaslar ile düzenlenmiştir.
Sözleşmeli Personel Çalıştırılmasına İlişkin Esasların 6. maddesinde, sözleşmeli personelin sözleşmelerinde tamlanan fariza dışında ayrıksı ayrımsız işte çalıştırılamayacağı, 3. maddesinde ise, uyuşma ile çalıştırılacak personele konvansiyon ücreti dışında her insan altında ifa yapılamayacağı ve sözleşmelere bu yolda buyruk konulamayacağı hükme bağlanmıştır. Bu hükümlerden 4/B’li kontratlı personele ayrımlı benzeri pozisyona ilgili görevin verilemeyeceği makul istisnalar hariç uyuşma ücreti dışında ayrımsız ödeme yapılamayacağı anlaşılmaktadır.
Farklı taraftan 657 sınırlanmış Kanunun 86. maddesinin bir numara ve altıncı fıkralarında “Memurların kanuncu cevaz, eğreti fariza, disiplin cezası uygulaması yahut görevden tenkil nedenleriyle işlerinden geçici kendisine ayrılmaları halinde yerlerine çekicilik içinden veya başka kurumlardan yahut açıktan bakan atanabilir.”
“Yukarıda sevgili haller dışında, abes kadrolara ilişkin görevler ister görüldüğü takdirde memurlara ücretsiz olarak vekaleten gördürülebilir.” hükümlerine meydan verilmiştir. Bu hükümlerden birlikte meşgul veya yersiz kadrolara ilişkin görevlerin fakat aynı bambaşka işyar veya havadan atanacak biri marifetiyle hesabına getirilebileceği anlaşılmaktadır. Tıpkı şekilde 657 az Kanunun 87. maddesinde taban yerine memurlara ikinci görev verilemeyeceği hükümranlık altına alınmış, ikinci görevin istisnalarına ise 88. maddede düzlük verilmiştir. Bu hükümlere bakarak dahi ikinci fariza verilecek kişinin işyar statsünde olması gerekmektedir. Mülga Celal Personel Başkanlığı görüşleri üstelik bu yöndedir.
Ancak burada çelişkili aynı durumu da ifham etmek yerinde olacaktır. Devlet Memurlarına Ödenecek Zam ve Tazminatlara İlişkin Kararın 9. maddesinde, “Bu Kararname gereğince bindirim ve ödence ödenmesi öngörülen kol veya görevlere vekalet fail her statüdeki kontratlı personele (6/2/1997 günlü ve 97/9021 mahdut Bakanlar Kurulu Kararı kapsamındaki kadro karşılığı kontratlı personel hariç),
vekalet dolayısıyla öngörülen bindirim ve tazminatlar ödenmez.” denilmektedir. Bu hükümden 4/B’liler dahi dahil kontratlı personele vekalet görevi verilebileceği ancak grup karşılığı sözleşmeli çalışanlar dünya bu fariza cihetiyle zam veya tazminat ödenemeyeceği anlaşılmakta olup, mezkur hükmün arka hukuk normlarıyla ahenkli benzeri düzenleme olmadığını düşünmekteyiz.
Konuyla ilgilendiren anlatım etmemiz gereken benzeri gayrı önemli bap ise Anayasanın 18. maddesi hükmüdür. “Zorla çalıştırma yasağı” antetli bu maddede, “Tek kimse zorla çalıştırılamaz. Dara yasaktır.” denilmektedir. Ayrıca, Anayasanın 128. maddesine bakarak memurlar ve gayrı amme görevlilerinin mali ve sosyal haklarının kanunla veya toplu kavil hükmüyle belirlenmesi gerekmektedir.
Bir Zaman, benzeri kamu iktisadi teşebbüsünde, 399 sınırlanmış KHK ye bağımlı kontratlı personel durum unvanı dışında I sınırlanmış cetvele dahil 657 dar Kanuna tabi kadrolara ait görevleri namına beyan etmek için görevlendirilmiş, bu görevlendirmeler karşılığında ücret ödenmesi istemiyle açılan davalarda mahkemelerce angarya yasağına dahi aksan yapılarak vekalet edilen görevin ücreti ile asli kadronun ücreti arasındaki farkın ödenmesi yahut vekalet aylığına eşdeğer tutarda aynı meblağın ilgiliye tazminat adına ödenmesi hükme bağlanmıştır.
Yukarıda düzlük sunulan hükümranlık ve izahat dikkate alındığında,
1. 4/B’li personele eksantrik bir gestalt yahut işyar kadrosuna ilgili fariza verilemeyeceğini,
2. Mevzuata karşıt bire bir şekilde fariza verilmesi halinde dalavere tarafından hüküm olmaksızın ödeme yapılamayacağını,
3. Kontratlı personel istihdamının bugün geldiği nokta dikkate alındığında kontratlı personele vekalet veya ikinci fariza verilmesi ile ücret ödemesi üstüne kanuni aranjman yapılması veya dolgun sözleşmelere bu yönde egemenlik konulması gerektiğini,
değerlendirmekteyiz.
